چهارم


سيّد رضي الله عنه روايت كرده است:
حضرت فاطمه زهرا - صلوات اللَّه عليها - بعد از فريضه ظهر اين دعا مي خواندند:
«سُبْحانَ ذِي الْعِزِّ الشَّامِخِ الْمُنيفِ سُبْحانَ ذِي الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظيمْ سُبْحانَ ذِي الْمُلْكِ الْفاخِرِ الْقَديمْ وَالْحَمْدُ للَّهِ الَّذي بِنِعْمَتِه بَلَغْتُ ما بَلَغْتُ مِنَ الْعِلْمِ بِه وَ الْعَمَلِ لَهُ وَ الرَّغْبَةِ إِلَيْهِ وَ الطَّاعَةِ لِأَمْرِه وَ الْحَمْدُ للَّهِ الَّذي لَمْ يَجْعَلْني جاحِداً لِشَيْ ءٍ مِنْ كِتابِه وَ لا مُتَحَيِّراً في شَيْ ءٍ مِنْ أَمْرِه وَ الْحَمْدُ للَّهِ الَّذي هَداني لِدينِه وَ لَمْ يَجْعَلْني اَعْبُدُ شَيْئاً غَيْرَهُ اَللَّهُمَّ إِنّي أَسْئَلُكَ قَوْلَ التَّوَّابينَ وَ عَمَلَهُم وَ نَجاةَ الْمُجاهِدينَ وَ ثَوابَهُم وَ تَصْديقَ الْمُؤْمِنينَ وَ تَوَكُّلَهُم وَ الرَّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ الْأَمْنَ عِنْدَ الْحِسابِ وَ اجْعَلِ الْمَوْتَ خَيْرَ غائِبٍ أَنْتَظِرُهُ وَ خَيْرَ مُطَّلَعٍ يَطَّلِعُ عَلَيَّ وَ ارْزُقْني عِنْدَ حُضُورِ الْمَوْتِ وَ عِنْدَ نُزُولِه وَ في غَمَراتِه وَ حينَ تَنْزِلُ النَّفْسُ مِنْ بَيْنِ التَّراقي وَ حينَ تَبْلُغُ الْحُلْقُومَ وَ في حالِ خُرُوجي مِنَ الدُّنْيا وَ تِلْكَ السَّاعَةُ الَّتي لا أَمْلِكُ لِنَفْسي فيها ضَرّاً وَ لا نَفْعاً وَ لا شِدَّةً وَ لا رَخاءً رَوْحاً مِنْ رَحْمَتِكَ وَ حَظّاً مِنْ رِضْوانِكَ وَ بُشْري مِنْ كَرامَتِكَ قَبْلَ أَنْ تَتَوَفَّي نَفْسي وَ تَقْبِضَ رُوحي وَ تُسَلِّطَ مَلَكَ الْمَوْتِ عَلي إِخْراجِ نَفْسي(روحي) بِبُشْري مِنْكَ يا رَبِّ لَيْسَتْ مِنْ أَحَدٍ غَيْرِكَ تُثْلِجُ بِها صَدْري وَ تَسُرُّ بِها نَفْسي وَ تَقَرُّ بِها عَيْني وَ يَتَهَلَّلُ بِها وَجْهي وَ يَسْفِرُ بِها لَوْني وَ يَطْمَئِنُ اِلَيْها قَلْبي وَ يَتَباشِرُ بِها سائِرُ جَسَدي يَغْبِطُني بِها مَنْ حَضَرَني مِنْ خَلْقِكَ وَ مَنْ سَمِعَ بي مِنْ عِبادِكَ تُهَوِّنُ عَلَيَّ بِها سَكَراتِ الْمَوْتِ وَ تُفَرِّجُ بِها عَنّي كُرْبَتَهُ وَ تُخَفِّفُ بِها عَنّي شِدَّتَهُ وَ تَكْشِفُ عَنّي بِها سُقْمَهُ وَ تَذْهَبُ عَنّي بِها هَمَّهُ وَ حَسْرَتَهُ وَ تَعْصِمُني بِها مِنْ أَسَفِه وَ فِتَنِه وَ تُجيرُني بِها مِنْ شَرِّه وَ شَرِّ ما يَحْضُرُ أَهْلَهُ وَ تَرْزُقَني بِها خَيْرَهُ وَ خَيْرَ ما يَحْضُرُ عِنْدَهُ وَ خَيْرَ ما هُوَ كائِنٌ بَعْدَهُ ثُمَّ إِذا تَوَفَّيْتَ نَفْسي وَ قَبَضْتَ رُوحي فَاجْعَلْ رُوحي في الأَرْواحِ الرَّائِحَةِ(الرّابحة) وَ اجْعَلْ نَفْسي في الأَنْفُسِ الصَّالِحَةِ وَ اجْعَلْ جَسَدي في الأَجْسادِ الْمُطَهَّرَةِ وَ اجْعَلْ عَمَلي في الْأعْمالِ المُتَقَبَّلَةِ ثُمَّ ارْزُقْني في خِطَّتي مِنَ الأَرْضِ وَ مَوْضِعِ جَنبْي حَيْثُ يُرْفَتُ لَحْمي وَ يُدْفَنُ عَظْمي وَ أتْرَكُ وَحيداً لا حيلَةَ لي قَدْ لَفَظَتْني الْبِلادُ وَ تَخَلّا مِنّي الْعِبادُ وَ افْتَقَرْتُ إِلي رَحْمَتِكَ وَ احْتَجَبْتُ إِلي صالِحِ عَمَلي وَ أَلْقي ما مَهَّدْتُ لِنَفْسي قَدَّمْتُ ِلآخِرَتي وَ عَمِلْتُ في أَيَّامِ حَياتي فَوْزًا مِنْ رَحْمَتِكَ وَ ضِياءً مِنْ نُورِكَ وَ تَثْبيتاً مِنْ كَرامَتِكَ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الآخِرَةِ إِنَّكَ تُضِلُّ الظَّالِمينَ وَ تَفْعَلُ ما تَشاءُ ثُمَّ بارِكْ لي في الْبَعْثِ وَ الْحِسابِ إِذَا انْشَقَّتِ الأَرْضُ عَنّي وَ تَخَلَّا الْعِبادُ مِنّي وَ غَشِيَتْني(خَشيَتني) الصَّيْحَةُ وَ أَفْزَعَتْني النَّفْخَةُ وَ نَشَرْتَني بَعْدَ الْمَوْتِ وَ بَعَثْتَني لِلْحِسابِ فَابْعَثْ مَعي يا رَبِّ نُوراً مِنْ رَحْمَتِكَ يَسْعي بَيْنَ يَدَيَّ وَ عَنْ يَميني تُؤْمِنّي بِه وَ تَرْبِطُ بِه عَلي قَلْبي وَ تُظْهِرُ بِه عُذْري وَ تُبَيِّضُ بِه وَجْهي وَ تُصَدِّقُ بِه حَديثي وَ تُفْلِجُ بِه حُجَّتي وَ تُبَلِّغُني بِه الْعُرْوَةُ(المَنزِلَة) الْقُصْوي(الوُثقي) مِنْ رَحْمَتِكَ وَ تُحِلُّني(بِهِ) الدَّرَجَةُ الْعُلْيا مِنْ جَنَّتِكَ وَ تَرْزُقُني بِه مُرافِقَةَ مُحَمَّدٍ النّبِيّ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ صلي الله عليه وآله في أَعْلَي الْجَنَّةَ دَرَجَةً وَ أَبْلِغْها فَضيلَةً وَ أَبَرِّها عَطِيَّةً وَ أَرْفَعِها(ارفَقِها) نَفْسَةً مَعَ الَّذينَ أنْعَمْتَ عَلَيْهِم مِنَ النَّبِيّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِيّينَ وَ عَلي جَميعِ الْأَنْبِياءِ وَ الْمُرْسَلينَ وَ عَلَي الْمَلائِكَةِ أَجْمَعينَ وَ عَلي آلِهِ الطَّيِبينَ الطَّاهِرينَ وَ عَلي أَئِمَةِ الْهُدي أَجْمَعينَ آمينَ رَبَّ الْعالَمينَ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ(و ال محمّد) كَما هَدَيْتَنا بِه وَ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ كَما رَحِمْتَنا بِه وَ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ كَما عَزَّزْتَنا بِه وَ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ كَما فَضَّلْتَنا بِه وَ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ كَما شَرَّفْتَنا بِه وَ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ كَما نَصَرْتَنا بِه وَ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ كَما أَنْقَذْتَنا بِه مِنْ شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ اَللَّهُمَّ بَيِّضْ وَجْهَهُ وَ أَعْلِ كَعْبَهُ وَ اَفْلِجْ حُجَّتَهُ وَ أَتْمِمْ نُورَهُ وَ ثَقِّلْ ميزانَهُ وَ عَظِّمْ بُرْهانَهُ وَ افْسَحْ لَهُ حَتّي يَرْضي وَ بَلِّغْهُ الدَّرَجَةَ وَ الْوَسيلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ وَ ابْعَثْهُ الْمَقامَ الْمَحْمُودَ الَّذي وَعَدْتَهُ وَ اجْعَلْهُ أَفْضَلَ النَبِيّينَ وَ الْمُرْسَلينَ عِنْدَكَ مَنْزِلَةً وَ وَسيلَةً وَ اقْصُصْ بِنا أَثَرَهُ وَ اسْقِنا بِكَأْسِه وَ أَوْرِدْنا حَوْضَهُ وَ احْشُرْنا في زُمْرَتِه وَ تَوَّفَنا عَلي(في) مِلَّتِه وَ اسْلُكْ بِنا سُبُلَهُ وَ اسْتَعْمِلْنا بِسُنَّتِه غَيْرَ خَزايا وَ لا نادِمينَ وَ لا شاكّينَ وَ لا مُضِلّينَ يا مَنْ بابُهُ مَفْتُوحٌ لِداعيهِ وَ حِجابُهُ مَرْفُوعٌ لِراجيهِ يا ساتِرَ الْأَمْرِ الْقَبيحِ وَ مُداوِيَ الْقَلْبِ الْجَريحِ لا تَفْضَحْني في مَشْهَدِ الْقِيامَةِ بِمُوبِقاتِ الْآثامِ وَ لا تُعْرِضْ بِوَجْهِكَ الْكَريمِ عَنّي مِنْ بَيْنِ الْأَنامِ يا غايَةَ الْمُضْطَرِّ الْفَقيرِ وَ يا جابِرَ الْعَظِم الْكَسيرِ هَبْ لي مُوبِقاتِ الْجَرائِرِ وَ اعْفُ عَنْ(عنّي) فاضِحاتِ السَّرائِرِ وَ اغْسِل قَلْبي مِنْ وِزْرِ(دَرَنِ) الْخَطايا وَ ارْزُقْني حُسْنَ الْاِسْتِعْدادِ لِنُزُولِ الْمَنايا يا أَكْرَمَ الْأَكْرَمينَ وَ مُنْتَهي أُمنِيَّةِ السَّائِلينَ أَنْتَ مَوْلايَ فَتَحْتَ لي بابَ الدُّعاءِ وَ الْإنابَةِ فَلا تُغْلِقْ عَنّي بابَ الْقَبُولِ وَ الْإجابَةِ وَ نَجِّني بِرَحْمَتِكَ مِنَ النَّارِ وَ بَوِّأْني غُرُفاتِ الْجِنانِ وَ اجْعَلْني مُتَمسِّكاً بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقي وَ اخْتِمْ لي بِالسَّعادَةِ وَ أَحْيِني بِالسَّلامَةِ يا ذَا الْفَضْلِ وَ الْكَمالِ وَ الْعِزَّةِ وَ الْجَلالِ لا تُشْمِتْ بي عَدُوّاً وَ لا حاسِداً وَ لا تُسَلِّطْ عَليَّ سُلْطاناً عَنيداً وَ لا شَيْطاناً مَريداً بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرَّاحِمينَ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ الْعَليِّ الْعَظيمِ وَ صَلَّي اللَّهُ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِه وَ سَلَّمَ تَسْليماً؛(1)
- پاك و منزه است خداوند صاحب عزت [والا و بلند، منزه است خداوند صاحب جلال و عظمت بلند و بزرگ،] منزه است خداوند صاحب فرمانروايي بالنده و گرانمايه و ديرينه، سپاس خدايي را كه منحصراً به وسيله ي نعمت او، به شناخت او، و عمل براي او و تمايل به سوي او و اطاعت از دستورش نايل گشتم، ستايش خداوندي را كه مرا منكر چيزي از كتابش نگردانيد، و در هيچ امري سرگشته نفرمود، سپاس خداوندي را كه مرا به دين خود رهنمون گشت، و به گونه اي قرار نداد كه چيزي غير او را بپرستم.
خداوندا، از تو گفتار و عمل توبه كنندگان، و نجات و پاداش جهادگران، و تصديق و توكل مؤمنان، و آسودگي در هنگام مرگ، و ايمني هنگام حساب و بازپرسي را خواستارم، مرگ را در نزد من بهترين چيز غايبي كه انتظارش را مي كشم، و بهترين چيزي كه بر من مشرف مي گردد قرار ده، و در هنگام حضور مرگ و فرود آمدن آن، و در سختيها و ناگواريهاي آن، و هنگامي كه نفس از ميان دو استخوان كنار گلويم فرو مي آيد، و هنگامي كه نفسم به گلو مي رسد، و در حال بيرون رفتنم از دنيا، و در آن لحظه اي كه بر هيچ ضرر و سود و يا سختي و آسايش قادر نيستم، نسيمي از رحمتت، و بهره اي از خشنودي ات، و مژده اي از كرامتت را - پيش از آنكه جانم را كاملاً بگيري، و روحم را قبض فرمايي، و فرشته مرگ را بر بيرون آوردن جانم چيره گرداني - همراه با بشارتي از جانب خويش اي پرورگار من، روزي ام گردان، به گونه اي كه آن مژده از جانب هيچ كس جز تو نباشد، و دلم را بدان خنك، و جانم را شادمان، و چشمم را روشن گرداني، و چهره ام برافروخته، و رنگم روشن، و قلبم آرام و آسوده، و ساير [و يا همه] اعضاي بدنم خوشحال گردد [و يا: آنها به يكديگر بشارت دهند]، به گونه اي كه هر كس از آفريدگانت كه مرا مي بيند و هر كدام از بندگان كه مي شنود، به من رشك برد، و نيز بي هوشيهاي مرگ را به واسطه ي آن بر من آسان، و ناراحتي سخت و گلوگير هنگام مرگ را از من برطرف گردانده، و سختي آن را تخفيف داده، و بيماري و درد، و غم و اندوه و حسرت آن را از بين برده، و از افسوس خوردن و امتحان و گرفتاري مرگ نگاه داشته، و به واسطه ي آن از شر مرگ و شر آنچه بر مردگان پيش مي آيد، [در پناه خويش درآورده،] و خير مرگ و خير آنچه را كه در هنگام مرگ و بعد از آن پيش مي آيد روزي ام گرداني.
سپس وقتي كه نفسم را كاملاً ستانده و جانم را گرفتي، روحم را در ميان ارواح برخوردار، و جانم را در ميان جانهاي شايسته، و جسمم را در ميان پيكرهاي پاكيزه، و عملم را در ميان اعمال پذيرفته قرار ده، سپس در محدوده ي مشخص و سهم من از زمين، و جايگاه جسدم [يا: پهلويم] - همآنجا كه گوشتم خورد و كوبيده، و استخوانم به خاك سپرده شده، و تنها و در حالي كه هيچ راه چاره اي ندارم رها مي شوم، و شهرها و آباديها مرا بيرون رانده، و بندگان از من كناره گرفته، و به رحمتت نيازمندم، و محتاج عمل صالح خود مي باشم، و با آنچه كه براي خود آماده نموده و براي آخرت خويش فرستاده و در عمرم عمل نموده ام ملاقات مي كنم - رستگاري اي از رحمتت، و روشنايي اي از نورت، و استواري اي از كرامتت را با گفتار و اعتقاد استوار در زندگاني دنيا و آخرت روزي ام فرما، به راستي كه تو ستمكاران را گمراه نموده و هر چه بخواهي انجام مي دهي.
سپس وقت برانگيختن و حساب كشي را بر من مبارك گردان، آن هنگام كه زمين براي من شكافته شده و بندگان از من كناره گرفته، و صداي آسماني مرا فراگرفته، و صداي دميدن در صور هراسناكم نموده، و بعد از مرگ محشورم مي فرمايي، و براي حساب كشي برمي انگيزاني. اي پروردگار من، پس نوري از رحمتت را همراه من برانگيز، به گونه اي كه در پيشاپيش و از سمت راستم پيش رفته و مرا به آن ايمني بخشيده، و قوت قلبم عنايت فرموده، و عذر و دليلم را آشكار و محكم، و روي و تمام وجودم را بدان سپيد گردانيده، و سخنم را تصديق فرموده، و حجتم را پيروز، و به دستاويز بلند [يا: استوار] از رحمتت نايل گردانيده، و در درجه ي والاي از بهشتت جاي داده، و رفاقت با حضرت محمد صلي الله عليه و آله پيامبر، بنده و رسولت را در بالاترين درجه ي بهشت، و برترين و پر عطاترين، و سازگارترين جاي بهشت از لحاظ گشايش و گستردگي، با كساني كه نعمت [ولايت] خويش را بر آنان ارزاني داشته اي، يعني پيامبران و صديقان و گواهان [اعمال] و شايستگان - و چه همراهان و رفيقان خوبي! - روزي ام گردان.
خداوندا، بر حضرت محمد خاتم پيامبران و بر تمام پيامبران و فرستادگان و بر همه ي فرشتگان و بر خاندان پاك و پاكيزه ي او، و بر همه ي ائمه ي هدي درود فرست. اجابت فرما، اي پروردگار عالميان. خدايا، بر حضرت محمد درود فرست همان گونه كه ما را به وسيله ي او هدايت فرمودي، بر حضرت محمد درود فرست همان گونه كه ما را به واسطه ي او مورد رحمت خويش قرار دادي، بر حضرت محمد درود فرست همان گونه كه ما را به واسطه ي او سرافراز فرمودي، بر حضرت محمد درود فرست همان گونه كه ما را به وسيله ي او برتري دادي، بر حضرت محمد درود فرست همان گونه كه ما را به وسيله ي او شرافت دادي، بر حضرت محمد درود فرست همان گونه كه ما را به وسيله ي او بينا گردانيدي، بر حضرت محمد درود فرست همان گونه كه ما را به وسيله ي او از پرتگاه گودال آتش جهنم رهايي بخشيدي. خداوندا، روي او را سپيد، و شرافت او را افزون و بلند، و حجتش را پيروز، و نورش را كامل، و ميزان و ترازوي عملش را سنگين، و برهان و دليلش را بزرگ گردان، و جاي او را به حدي گسترده بگردان تا خشنود گردد، و او را به دو مقام والاي «درجه» و «وسيله» از بهشت نايل گردان، و به مقام ستوده اي كه وعده اش داده اي برانگيز، و او را برترين پيامبران و فرستادگان از لحاظ منزلت و وسيله قرار ده، و ما را پيرو آثار و راه و روش آن بزرگوار قرار ده، و به پيمانه ي او ما را سيراب، و در حوضش وارد، و در گروه آن بزرگوار محشور گردان، و بر آيينش بميران، و در راهش [يا راههايش] رهسپار گردان، و به سنت و سيره اش به كارمان گير، بدون اينكه رسوا و پشيمان و يا شك و ترديد داشته و يا آن را تغيير دهيم. [يا: خوار گرديم.]
اي كسي كه در رحمتش به روي دعا كنندگانش گشوده، و حجاب و پرده ي درگاهش براي اميدوارانش برداشته شده و باز است، اي پوشاننده ي امر زشت و درمان كننده ي قلب مجروح، مرا در محضر مردمان در روز قيامت با گناهان هلاك كننده،رسوا و مفتضح منما، و ميان مردمان روي [و اسماء و صفات] باكرامتت را از من برمگردان، اي منتهاي آرزوي شخص درمانده و بيچاره و نيازمند، و اي به هم آورنده ي استخوان شكسته، گناهان هلاك كننده ي مرا ببخش، و از امور دروني و نهاني رسوا كننده ام درگذر، و قلبم را از بار گناهان شستشو ده، و آمادگي نيكو براي فرود آمدن مرگ را روزي ام گردان، اي بزرگوارترين بزرگواران و منتهاي آرزوي در خواست كنندگان تويي مولاي من، در دعا و توبه و بازگشت به تمام وجود به سوي خود را براي من گشودي، پس در قبول و اجابتت را به روي من مبند، و به رحمت خويش از آتش جهنم نجات ده، و در طبقات بالاي بهشت جايم ده، و از چنگ زنندگان به دستاويز استوارت بگردان، و نهايت امر مرا به نيكبختي ختم فرما، و با تندرستي زنده ام بدار. اي صاحب فضل و كمال و عزت و جلال، هيچ دشمن و يا حسودي را درباره ي من شاد مگردان، و هيچ فرمانرواي خيره و سركش و يا شيطان گردنكش را بر من چيره مگردان، تو را به رحمتت سوگند اي مهربانترين مهربانان، و هيچ دگرگوني و نيرويي نيست جز به خداوند بلند مرتبه ي بزرگ، و درود و سلامتي بر محمد و آل او.» (2)

پاورقي

1- فلاح السائل، ص 173.
2- ادب حضور، ترجمه فلاح السائل، سيد بن طاووس (ره)، ص306-311.

بازگشت