سوم


سيّد بن طاوس و شيخ طوسي و ديگران به سندهاي صحيح از معاوية بن عمّار روايت كرده اند:
حضرت صادق عليه السلام بعد از نماز عشا اين دعا مي خواندند:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلاةً تُبَلِّغُنا بِها رِضْوانَكَ وَ الْجَنَّةَ وَ تُنَجِّينا بِها مِنْ سَخَطِكَ وَ النَّارِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَرِني الْحَقَّ حَقّاً حَتّي أَتَّبِعَهُ وَ أَرِنِي الْباطِلَ باطِلاً حَتّي أَجْتَنِبَهُ وَ لا تَجْعَلْهُما(تَجعَلهُ) عَلَيَّ مُتَشابِهَيْنِ(متشابهاً) فَأَتَّبعَ هَوايَ بِغَيْرِ هُديً مِنْكَ وَ اجْعَلْ هَوايَ تَبَعاً لِرِضاكَ وَ طاعَتِكَ وَ خُذْ لِنَفْسِكَ رِضاها مِنْ نَفْسي وَ اهْدِني لِمَا اخْتُلِفَ فيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِكَ إِنَّكَ تَهْدي مَنْ تَشاءُ إِلي صِراطٍ مُسْتَقيمٍ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِه وَ اهْدِني فيمَنْ هَدَيْتَ وَ عافِني فيمَنْ عافَيْتَ وَ تَوَلَّني فيمَنْ تَوَلَّيْتَ وَ بارِكْ لي فيما أَعْطَيْتَ وَ قِني شَرَّ ما قَضَيْتَ إِنَّكَ تَقْضي وَ لا يُقْضي عَلَيْكَ وَ تُجيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْكَ تَمَّ نُورُكَ اَللَّهُمَّ فَهَدَيْتَ فَلَكَ الْحَمْدُ وَ عَظُمَ حِلْمُكَ فَعَفَوْتَ(فَغَفَرتَ) فَلَكَ الْحَمْدُ وَ بَسَطْتَ يَدَكَ فَأَعْطَيْتَ فَلَكَ الْحَمْدُ تُطاعُ رَبَّنا فَتَشْكُرُ وَ تُعْصَي رَبَّنا فَتَسْتُرُ وَ تَغْفِرُ أَنْتَ كَما أَثْنَيْتَ عَلي نَفْسِكَ بِالْكَرَمِ وَ الْجُودِ لَبَّيْكَ وَ سَعْدَيكَ تَبارَكْتَ وَ تَعالَيْتَ لا مَلْجَأَ وَ لا مَنْجا مِنْكَ إِلّا إِلَيْكَ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحانَكَ اَللَّهُمَّ وَ بِحَمْدِكَ عَمِلْتُ سُوءً وَ ظَلَمْتُ نَفْسي فَارْحَمْني وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمينَ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمينَ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحانَكَ اَللَّهُمَّ وَ بِحَمْدِكَ عَمِلْتُ سُوءً وَ ظَلَمْتُ نَفْسي فَاغْفِرلي يا خَيْرَ الْغافِرينَ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحانَكَ اَللَّهُمَّ وَ بِحَمْدِكَ عَمِلْتُ سُوءً وَ ظَلَمْتُ نَفْسي فَتُبْ عَلَيَّ إِنَّكَ أَنْتَ التَوَّابُ الرَّحيمُ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمينَ سُبْحانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ وَ سَلامٌ عَلَي الْمُرْسَلِينَ وَ الْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَيِّتْني مِنْكَ في عافِيَةٍ وَ صَبِّحْني مِنْكَ في عافِيَةٍ وَ اسْتُرْني مِنْكَ بِالْعافِيَةِ وَ ارْزُقْني تَمامَ الْعافِيَةِ وَ دَوامَ الْعافِيَةِ وَ الشُّكْرَ عَلَي الْعافِيَةِ اَللَّهُمَّ إِنّي أَسْتَوْدِعُكَ نَفْسي وَ ديني وَ أَهْلي وَ مالي وَ وُلْدي وَ أَهْلَ حُزانَتي وُ كُلَّ نِعْمَةٍ أَنْعَمْتَ بِها عَلَيَّ اَوْ تُنْعِمُ فَصَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِه وَ اجْعَلْني في كَنَفِكَ وَ أَمْنِكَ وَ كَلائَتِكَ وَ حِفْظِكَ وَ حَياطَتِكَ وَ كِفايَتِكَ وَ سِتْرِكَ وَ ذِمَّتِكَ وَ جَوارِكَ وَ وَدائِعِكَ يا مَنْ لا تَضيعُ وَدائِعُهُ وَ لايَخيبُ سائِلُهُ وَ لا يَنْفَدُ ما عِنْدَهُ اَللَّهُمَّ إِنّي أَدْرَءُ بِكَ في نُحُورِ أَعْدائي وُ كُلِّ(وَ كِد) مَنْ كادَني وَ بَغي عَلَيَّ اَللَّهُمَّ مَنْ أَرادَنا فَأَرِدْهُ وَ مَنْ كادَنا فَكِدْهُ وَ مَنْ نَصَبَ لَنا فَخُذْهُ يا رَبِّ أَخْذَ عَزيزٍ مُقْتَدِرٍ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اصْرِفْ عَنّي مِنَ الْبَلِيَّاتِ وَالْآفاتِ وَ الْعاهاتِ وَ النِّقَمِ وَ لُزُومِ السَّقَمِ وَ زَوالِ النِّعَمِ وَ عَواقِبِ التَّلَفِ وَ ما طَغي بِهِ الْماءُ لِغَضَبِكَ وَ ما عَتَتْ بِهِ الرّيحُ عَنْ أَمْرِكَ وَ ما أَعْلَمُ وَ ما لا أَعْلَمُ وَ ما أَخافُ وَ ما لا أَخافُ وَ ما أَحْذَرُ وَ ما لا أَحْذَرُ وَ ما أَنْتَ بِهِ أَعْلَمُ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ فَرِّجْ هَمّي وَ نَفِّسْ غَمّي وَ سَلِّ حُزْني وَ اكْفِني ما ضاقَ بِه صَدْري وَ ما عيلَ بِه صَبْري وَ قَلَّتْ فيهِ(بِهِ) حيلَتي وَ ضَعُفَتْ عَنْهُ قُوَّتي وَ عَجَزَتْ عَنْهُ طاقَتي وَ رَدَّتْني فيهِ الضَّرُورَةُ عِنْدَ انْقِطاعِ الْآمالِ وَ خَيْبَةِ الرَّجاءِ مِنَ الْمَخْلُوقينَ إِلَيْكَ فَصَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اكْفِنيهِ يا كافِياً مِنْ كُلِّ شَيْ ءٍ وَ لا يَكْفي مِنْهُ شَيْ ءٌ اِكْفِني كُلَّ شَيْ ءٍ حَتّي لا يَبْقي مِنْهُ شَيْ ءٌ يا كَريمُ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْني حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرامِ وَ زِيارَةَ قَبْرِ نَبِيِّكَ صلي الله عليه و آله مَعَ التَّوْبَةِ وَ النَّدَمِ اَللَّهُمَّ إِنّي أَسْتَوْدِعُكَ نَفْسي وَ ديني وَ أَهْلي وَ مالي وَ وُلْدي وَ إِخْواني وَ أَسْتَكْفيكَ ما أَهَمَّني وَ ما لَمْ يُهِمَّني وَ أَسْئَلُكَ بِخَيرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ الَّذي لا يَمُنُّ بِه سِواكَ يا كَريمُ الْحَمْدُ للَّهِ الَّذي قَضي عَنّي صَلاةً كانَتْ عَلَي الْمُؤْمِنينَ كِتاباً مَوْقُوتاً؛(1)
- به نام خداوند رحمت گستر مهربان. خداوندا، بر محمد و آل او چنان درودي فرست كه ما را به واسطه ي آن به خشنودي و بهشتت نايل گردانده، و از ناخوشايندي ات و آتش جهنم رهايي دهي. خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست و حق را به من حق نشان ده تا از آن پيروي نمايم، و باطل را باطل بنمايان تا از آن اجتناب كنم، و آن دو را بر من مشتبه مگردان تا بدون هدايت از جانب تو از هواي خويش تبعيت نمايم. پس هوا و هوسم را پيرو رضا و طاعت خود كن، و نفس مرا از خود خشنود بگردان، و به اذن خود مرا در مواردي كه اختلاف نظر وجود دارد به حق، هدايت فرما، براستي كه تو هر كس را بخواهي به راه راست هدايت مي فرمايي. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و مرا در ميان كساني كه هدايت فرمودي هدايت فرما، و در ميان كساني كه عافيت دادي عافيت بخش، و در ميان آنان كه سرپرستي نمودي سرپرستي نما، و در آنچه عطا فرمودي مبارك گردان، و از شر آنچه قضا و اراده ي حتمي فرمودي نگاه دار، كه فقط تو قضا و اراده ي حتمي مي فرمايي و كسي نمي تواند عليه تو قضا بكند، و همه را در پناه خويش درمي آوري، و كسي نمي تواند چيزي را عليه تو در پناه خويش درآورد.
خدايا، نورت كامل است و لذا هدايت نمودي، پس سپاس تو را، و حلم و بردباري ات بزرگ است و لذا گذشت فرمودي، پس سپاس تو را، و دست رحمتت را گشودي، و لذا عطا فرمودي، پس سپاس تو را. اي پروردگار ما، در برابر اطاعتت سپاسگزاري كني. اي پروردگار ما، نافرماني ات مي كنند و مي پوشاني و مي آمرزي، تو همچناني كه خويش را به كرم و بخشش ستوده اي، آري و آري. بلندمرتبه و پاك و منزهي، هيچ پناهگاه و راه نجاتي از تو جز به سوي تو وجود ندارد. معبودي جز تو نيست. خداوندا، همراه با ستايشت تو را به پاكي و منزه بودن از هر عيب و نقص مي خوانم، عمل بد انجام داده و به خويش ستم نمودم، پس [بر من رحم آر، و تو مهربانترين مهربانها مي باشي، معبودي جز تو نيست. خداوندا، همراه با ستايشت، تو را به پاكي ياد مي كنم، عمل بد انجام دادم و به خود ستم نمودم]، پس مرا بيامرز، اي بهترين آمرزندگان، معبودي جز تو نيست همراه با ستايشت تو را به پاكي ياد مي كنم، عمل بد انجام داده و به خود ستم نمودم، پس توبه مرا بپذير [مرا بيامرز]، كه تو بسيار توبه پذير و مهربان هستي، معبودي جز تو نيست، پاك و منزهي، براستي كه من از ستمكاران بودم، پاك و منزه است پروردگارت، پروردگار سرافراز از آنچه كه او را بدان توصيف مي نمايند، و سلام و درود بر پيامبران فرستاده شده، و ستايش خداوندي را كه پروردگار عالميان است.
خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و صبح و شام مرا از جانب خود همراه با عافيت بگردان، و با عافيتي از جانب خود بر من بپوشان، و تمام و كمال و دوام عافيت و شكر بر عافيت را روزي ام گردان. خداوندا، خود و دين و خانواده و دارايي و فرزندان و خويشان و بستگاني كه به واسطه ي ناراحتي آنان ناراحت مي گردم و هر نعمتي را كه بر من ارزاني داشته اي به تو مي سپارم، پس بر محمد و آل او درود فرست و مرا در تحت حمايت و امنيت و نگاهداري و حفظ و مراعات و كفايت و پوشش و ضمانت و همسايگي و حمايت در ميان سپرده هاي خود قرار ده. اي خدايي كه سپرده هاي تو گم و نابود نمي شود، و هر كس از تو درخواست نمايد نوميد نمي گردد، و هر چه در نزد توست پايان نمي پذيرد. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و به وسيله ي تو بر سينه هاي دشمنانم و تمام كساني كه مي خواهند مرا فريب داده [و يا به من آسيبي برسانند] و ستم كنند، دست رد مي زنم. خداوندا، هر كس اراده ي آسيب رساندن به ما را داشته باشد تو خود او را اراده نموده و به او آسيب رسان، و هر كس بخواهد مرا فريب دهد و يا بدي برساند، تو خود او را بفريب و يا بدي برسان و هر كس دشمن ما باشد اي پروردگار من، او را همانند گرفتن شخص سربلند و نيرومند بگير.
خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و تمام گرفتاريها و آفات و آسيبها و كيفرها و بيماريهاي پيوسته، و از دست رفتن نعمتها و عاقبتهاي امور كه به نابودي منجر مي گردد، آنچه كه آب به خاطر خشمت بر آن طغيان نموده، و يا به واسطه ي امرت باد بر آن تند وزيده، و آنچه را كه مي دانم يا آگاهي ندارم، و از آن بيم دارم و يا بيم ندارم، و پرهيز مي نمايم و يا پرهيز نمي نمايم، و تمام آنچه را كه تو به آن آگاهترين برطرف فرما. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و اندوهم را برطرف و غمم را زايل، و حزن و اندوهم را تسلي داده، و آنچه را كه دلم به واسطه ي آن تنگ گشته و شكيبايي ام به آخر رسيده، و بيچاره شده ام، و نيرويم ناتوان گرديده، و طاقتم عاجز گشته، و ضرورت و ناچاري هنگام بريدن آرزوها و نوميد شدن اميد از خلق، مرا به سوي تو بازگردانيده. پس بر محمد و آل محمد درود فرست و مرا از آنها كفايت فرما، اي كسي كه از هر چيز كفايت مي نمايي، و هيچ چيز نمي تواند از تو كفايت كند، تمام چيزها را كفايت فرما تا اينكه هيچ چيز نماند، اي بزرگوار.
خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و حج خانه ي محترم خود و زيارت قبر پيامبرت صلي الله عليه و آله را همراه با توبه و پشيماني روزي ام گردان. خداوندا، خود و دين و خانواده و دارايي و فرزندان و برادرانم را به تو مي سپارم، و از تو نسبت به هر چيز كه مورد اهتمام من است و مرا به غم و اندوه وا مي دارد و يا نمي دارد طلب كفايت مي نمايم. به حق برگزيده ي تو از ميان مخلوقاتت [رسول اكرم صلي الله عليه و آله] كه هيچ كس غير تو نمي تواند بر او منت گذارد، درخواست مي نمايم. اي بزرگوار، سپاس خداوندي را كه توفيق انجام نماز ديگري را كه بر مؤمنين واجب معين و وقت دار بود، به من عنايت فرمود.» (2)

پاورقي

1- مقباس المصابيح، علامه مجلسي، ص 131-133.
2- ادب حضور، ترجمه فلاح السائل، سيد بن طاووس (ره)، ص458-462.

بازگشت