بااندك توجه اي روشن مي شود كه بين مضمون و مفاد حديث آيه ي مذكور هيچ گونه منافاتي وجود ندارد; چه اين كه مضمون حديث اين است كه اگر نماز قبول نشود، ساير اعمال قبول نخواهد شد; در نتيجه اعمال شخص بي نماز مقبول و پذيرفته ي خداوند نخواهد بود و باعث تقرّب وي به خدا و كمال روحي او نخواهد گشت. ولي بايد توجّه داشت كه قبول عمل با صحيح بودن آن فرق دارد.
ممكن است عملي صحيح انجام گيرد ولي مورد پذيرش خداوند نباشد. چنين عملي گرچه باعث سقوط كيفر و عقاب از انسان مي شود ولي باعث حصول قرب و منزلتي نزد خدا نخواهد شد، و مضمون آيه ي شريفه اين است كه هر كه به اندازه ي سنگيني ذره اي كار نيك انجام دهد، آن را خواهد ديد و اين بر كارهايي هم كه بدون انجام نماز صورت گرفته صدق مي كند; چه اين كه آن كارها اگر عبادت باشد، صحيح خواهد بود ولي چون قبولي آنها مشروط به انجام نماز است، مورد قبول نخواهد بود و ديدن عمل با عدم تأثير آن، در پذيرش نزد خدا منافاتي ندارد.
 
( بخش پاسخ به سؤالات )


ـ209ـ


تبيان