بايد دانست كه گاه فائده چيزي با مصلحت آن متفاوت است.
هرگاه سؤال از فايده چيزي شود، طبيعتاً انسان منتظر ثمره و منفعت آن هست و اگر صبر نكند اثر وضعي در آن را نخواهد ديد; ولي اگر در انجام عمل، مصلحتي باشد و در عين حال آن عمل ترك شود آثار وضعي آن - هر چند آني نباشد - مشاهد خواهد شد.
براي فهم بيشتر مطلب، به دو مثال ذيل دقّت فرماييد: اگر در نيمه شب، هنگام قرمز بودن چراغ راهنما به لحاظ تردّد نكردن هيچ ماشيني عبور كنيم، هر چند خلاف مرتكب شده ايم، امّا هيچ اثر وضعي در ما باقي نخواهد گذاشت. امّا همين خلاف را اگر در ساعتي از روز كه پرتردّد است انجام دهيم، واضح است كه چه ثمراتي برايمان به بار خواهد آورد. اين برخواسته از فايده اي است كه در عمل به اين قانون براي ما قرار داده اند.
امّا اگر در حوزه مصلحت، اگر كودكي را به خاطر مبتلا شدن به بيماري كزاز از بازي در خاكروبه ها منع نمائيم و او همچنان در خاكروبه ها مشغول بازي شود، آيا نديدن ما مانع از سرايت ميكروب خواهد بود؟ در منع طفل مصلحتي است و در انجام طفل فسادي; خواه بداند يا نداند، خواه ببنيم و يا نه.
حال، عبادات را از كدام يك از اين قسم بدانيم؟
بي شك، احكام الهي با پشتوانه مصلحت ها و مفسده ها، ضامن سعادت آدمي است. و اين آثار مترتبه در ضمن رواياتي; نظير معراج المؤمن، قربان كل تقّي، عمودالدين و... وارد شده است.
بنابراين، با توضيحات فوق، به راحتي به پاسخ خود دست مي يابيم.
 
( بخش پاسخ به سؤالات )


تبيان