1 - نـمـاز موجب ياد خداست : ياد خدا بهترين وسيله براي خويشتن داري و كنترل غرايز سركش و جلوگيري از روح طغيان است . نمازگزار همواره به ياد خدا مي باشد , خدايي كه از تمام كارهاي كوچك وبزرگ ما آگاه است , خدايي كه از آنچه در زواياي روان ما وجود دارد و يا ازانديشه ما مي گذرد , مطلع و با خبر است و كـمـترين اثر ياد خدا اين است كه به خودكامگي انسان و هوسهاي وي اعتدال مي بخشد , چنان كه غـفلت از ياد خدا و بي خبري از پاداشها و كيفرهاي او , موجب تيرگي عقل و خرد و كم فروغي آن مي شود . انـسـان غـافـل از خـدا در عـاقبت اعمال و كردار خود نمي انديشد و براي ارضاي تمايلات و غرايز سـركـش خـود حد و مرزي را نمي شناسد و اين نماز است كه او را در شبانه روزپنج بار به ياد خدا مي اندازد و تيرگي غفلت را از روح و روانش پاك مي سازد . به راستي , انسان كه پايه حكومت غرايز در كانون وجود او مستحكم است , بهترين راه براي كنترل غرايز و خواستهاي مرز نشناس او همان ياد خدا , ياد كيفرهاي خطاكاران و حسابهاي دقيق و اشتباه ناپذير آن مي باشد . از اين نظر قرآن يكي ازاسرار نماز را ياد خدا معرفي مي كند : اقم الصلوه لذكري نماز را براي ياد مـن بـپـا دار (1)2 - دوري از گناه : نمازگزار ناچار است كه براي صحت و قبولي نماز خود از بسياري از گناهان اجتناب ورزد ; مثلا , يكي از شرايط نماز مشروع بودن و مباح بودن تمام وسايلي اسـت كـه در آن بـه كار مي رود , مانند آب وضو و غسل , جامه اي كه با آن نمازمي گزارد و مكان نـمـازگـزار , اين موضوع سبب مي شود كه گرد حرام نرود و در كار وكسب خود از هر نوع حرام اجـتـناب نمايد ; زيرا بسيار مشكل است كه يك فرد تنها درامور مربوط به نماز به حلال بودن آنها مقيد شود و در موارد ديگر بي پروا باشد . گويا آيه زير به همين نكته اشاره مي كند و مي فرمايد : ان الصلوه تنهي عن الفحشاء و المنكر كه نماز ( انسان را ) از زشتيها و گناه باز مي دارد . (2)بـالاخـص اگـر نـمـازگـزار مـتوجه باشد كه شرط قبولي نماز در پيشگاه خداوند اين است كـه نـمـازگـزار زكـات و حـقوق مستمندان را بپردازد ; غيبت نكند ; از تكبر و حسدبپرهيزد ; از مـشـروبات الكلي اجتناب نمايد و با حضور قلب و توجه و نيت پاك به درگاه خدا رو آورد و به اين ترتيب نمازگزار حقيقي ناگزير است تمام اين امور رارعايت كند . روي هـمـيـن جـهات , پيامبر گرامي ما صلي اللّه عليه و آله و سلم مي فرمايد : نماز چون نهر آب صافي است كه انسان خود را در آن شست وشو مي دهد ;اگر كسي در شبانه روز پنج مرتبه خود را با آب پاك شست وشو دهد , هرگز بدن اوآلوده و كثيف نمي شود . هـمچنين كسي كه در شبانه روز پنج مرتبه نماز بخواند و قلب خود را در اين چشمه صاف معنوي شست وشو دهد , هرگز آلودگي گناه بر دل و جان اونمي نشيند . 3 - نـظافت و بهداشت : از آنجا كه نمازگزار در برخي از مواقع همه بدن را بايد به عنوان غسل بشويد و معمولا در شبانه روز چند بار وضو بگيرد و پيش از غسل ووضو تمام بدن خود را از هر نوع كثافت و آلودگي پاك سازد ; ناچار يك فرد تميز ونظيف خواهد بود . از اين نظر نماز به بهداشت و موضوع نظافت كه يك امر حياتي است كمك مي كند . 4 - انـضـباط و وقت شناسي : نمازهاي اسلامي هر كدام براي خود وقت مخصوص و معيني دارد و فرد نمازگزار بايد نمازهاي خود را در آن اوقات بخواند , لذا اين عبادت اسلامي به انضباط و وقت شناسي كمك موثري مي كند . بالاخص كه نمازگزار بايد براي اداي فريضه صبح پيش از طلوع آفتاب از خواب برخيزد , طبعا يك چـنـيـن فـردي گـذشـته از اين كه از هواي پاك و نسيم صبحگاهان استفاده مي نمايد , به موقع فعاليتهاي مثبت زندگي را آغاز مي كند . آثار فردي و تربيتي نماز به آنچه كه گفته شد منحصر نيست ; ولي اين نمونه مي تواند نشانه اسرار بزرگ اين عبادت بزرگ اسلامي باشد . اسرار اجتماعي نمازنماز در اوقات معين نموداري از وحدت و يگانگي ملت بزرگ اسلام است ; زيرا هـمـه مـسـلـمـانـهـا در وقـتـهاي مخصوصي رو به قبله ايستاده و با آداب خاصي خداوند جهان رامـي پـرستند , اين خود نمونه بزرگي از اتحاد و يگانگي ملتي است كه اسلام همه را به وسيله آن عبادت متحد و متشكل نموده است . هـرگاه اين نمازها به صورت جماعت برگزار گردد , روح وحدت و اتحاد و مساوات وبرابري , از صـفهاي منظم و فشرده نمازگزاران نمايان خواهد بود و اهميت اين اتحادو يگانگي معنوي نيازي به توضيح ندارد . گـرچـه اسـرار و فـوايـد اجتماعي و تربيتي نماز منحصر به اينها نيست , ولي همين قدرروشنگر عظمت و اسرار خطير اين فريضه الهي مي باشد .

تبيان