ائمه(ع) در حالات خود مراتب گوناگوني داشته اند نحوه حضور قلب آنان در نماز سه گونه متصور است: 1- گاهي توجه به خدا بگونه اي بوده كه هيچ چيز ديگر را متوجه نمي شدند و نمونه هاي بسياري از اين قبيل از ائمه نقل گرديده است. 2- گاه ممكن است در ضمن حضور قلب كامل كم و بيش متوجه امور خارجي نيز بوده اند ولي بجهت عدم وظيفه نسبت به آنها عكس العمل نشان نداده اند. 3- در مواردي ضمن حضور قلب كامل به برخي از مسائل توجه داشته و بر حسب وظيفه يا استحباب عكس العمل نشان داده اند بدون آن كه مانع توجه آنان به خدا باشد از اين نمونه همان اعطاي انگشتر توسط اميرالمومنين(ع) به سائل است. عرفا گويند اين مرتبه از حضور قلب كاملتر از مرتبه اول است زيرا در اولي توجه به خداوند حجاب و مانع عالم كثرات است ولي در اين مرحله آنچنان فاني در رب و وصل به اوست كه از آن مرتبه به شهود عالم مي پردازد و به اصطلاح مرتبه لاحجاب مطلق است.

مركز فرهنگي نهاد رهبري در دانشگاه ها