عبادت معناي وسيعي دارد كه هم شامل بعضي امور واجب و تكاليف الهي مي شودو هم بعضي اموري را كه مستحب است، در بر مي گيرد.

عبادت در لغت به معناي انجام فرائض (واجبات) ديني به قصد قرب الهي و انجام دستور او و پرستش و بندگي است.(1)

بناي اصلي عبادت، اعتراف به بندگي خدا است، در اين صورت گسترة عبادت علاوه بر واجبات و مستحبات، امور مباح را نيز در بر مي گيرد و آن را به مستحب تبديل مي كند. تشنه، اگر هنگان نوشيدن آب شكر خدا را به جا آورد، اين كار او عبادت محسوب مي شود، پس عبادت تنها در خواندن نماز و گرفتن روزه نيست! اعتراف به بندگي خدا و هر كار مثبتي را به ياد او انجام دادن عبادت است. در عين حال شاخص اصلي و مصداق برتر عبادت، در انجام واجبات خلاصه مي شود. آنچه از طرف خداوند و پيامبرش در مورد رعايت حقوق انسان ها و چگونگي ارتباط با مردم بيان شده نيز عبادت محسوب مي شود. رعايت حق الله، حق النّاس و حق النفس عبادت است. كسب روزي حلال كه انجام وظيفه در مقابل خود و خانواده است، عبادت محسوب مي شود.

امام سجاد(ع) فرمود: هر كس به واجبات خدا عمل كند، از عابدترين مردم است.(2)

خوب است در پايان به بعضي ديگر از مصاديق عبادت كه از مستحبات است اشاره كنيم.

رسول گرامي اسلام(ص) فرمود: نگاه به عالِم، نگاه به امام عادل، نگاه به پدر و مادر از روي مهرباني و رحمت، نگاه به برادر ديني كه در راه خدا دوستش بداري، عبادت است.(3)

نگاه به صورت دانشمند و يا مهربانانه به چهره پدر و مادر نگاه كردن مثل انجام تكليف با سختي و مشقت همراه نيست و هزينه نخواهد داشت اما چنين نگاهي را عبادت شمرده اند، زيرا انسان هر كار يا هر عملي را هر چند بدون صرف وقت و بدون مشقت اما با اخلاص و براي خدا انجام دهد، عبادت محسوب مي شود.

پي نوشت ها:

1. فرهنگ لاروس، ص 1417.

2. اصول كافي، ج 3، ص 136.

3. بحارالانوار، ج 71، ص 73.



دفتر تبليغات اسلامي