الف)براي ترغيب و تشويق به نماز، در آغاز بايستي زير بناهايفكري فرد را مورد بررسي قرار داده و در اصلاح آن كوشيد.
ديدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستي، انسان، معاد و... اموري است كهداراي نتيجه مستقيم بر عملكرد فرد است. پس بايد به تقويت و اصلاح اينمباني كوشيد.
نماز، عملي است كه در مجموعه عقيدة توحيدي، داراي معنا و فلسفه است.پس در آغاز بايستي اين مجموعه شناخته شود تا نماز جايگاه خود را در ذهنو انديشه فرد باز نمايد.
در بينش توحيدي اسلام و ديگر اديان الهي، انسان موجودي است كه بهسوي كمال و لقاي پروردگار در حركت است. «انا لله و انا اليه راجعون ؛ ازخدائيم و به سوي او باز ميگرديم».
حال در اين مسير، ابزارهايي به مدد انسان ميآيد، تا او را از فراموش كردنمسير و هدف باز دارد كه از مهمترين آنها «نماز» است. «اقم الصلوة لذكري ؛نماز را براي ياد من بپا دار».
آدمي بدون نماز راه را گم خواهد كرد. نمازهاي پنج گانه همانند چراغهايبرق هستند كه مسيري طولاني و پر خطر را روشن كردهاند تا كسي راه را گمنكند و به بيراهه و سقوط كشانده نشود.
آنچه كه موجب ميگردد برخي از نماز، رويگردان باشند و يا نسبت به آنتساهل كنند، ندانستن فلسفه نماز و يا دركي غلط از آن است. برخي چنينميپندارند كه نماز انسان، نيازي را از خداوند برطرف ميكند كه البته خياليواهي است. خداوند نيازي به هيچ مخلوقي ندارد. ازاينرو آنچه كه به عنوانعبادات بر آن تأكيد شده، جملگي در جهت كمال انسان است. نماز داراي آثار وفلسفههاي متعدد ديگري نيز هست كه به آن اشاره ميكنيم:
1ـ نماز، تقدير و سپاسگذاري از خداوند است.
2ـ موجب آرامش انسان است.
3ـ موجب ياد خداست.
4ـ نماز زمينه پرهيز از گناه را در انسان فراهم ميكند.
5ـ تأكيدي بر نظافت و سلامتي است.
6ـ موجب انضباط و وقتشناسي است.
7ـ داراي آثار وحدت بخش اجتماعي است.
براي مطالعه بيشتر ر.ك:
پرتوي از اسرار نمازمحسن قرائتي
اسرار الصلوةملكي تبريزي
ب)راه كارهاي عملي تعميق گرايش جوانان و نوجوانان به مسائل مذهبيعبارت است از:
1. ارائه الگوهاي عملي؛ يعني، روش الگويي وعرضه و نمونه، از مهمترينروشهاي تربيتي در اسلام است. آنان از راه مشاهده مستقيم عمل والدين ،مربيان،فرهيختگان جامعه و...، حالات و رفتار اينها را ميبينند و از آنان الگو ميپذيرند.پس دين آموزي بايد مستلزم عمل و رعايت عمل باشد. اگر تمامي مبلغان ديني،اساتيد و فرهيختگان به گفتههاي خود عمل ميكردند، گفتارشان مانند باران بردشت سرسبز دلها فرو ميرفت؛ اما گفتار عالمان بيعمل، مانند باران رحمتالهي است كه بر تپهها ميبارد و از آن جا جاري ميشود و راهي به درون تپههانمييابد.
2. مسأله دوم آموزش صحيح عقائد و احكام ديني است. نخستين مسأله، دامنةمعرفتي است كه در دين بايد به نوجوانان و جوانان القا كنيم. معرفت خداي يگانه،مسأله خلقت، علم الهي، قدرت و ارادة او، عدالت خداوندي، هدايت و رهبري او،حسابرسي و معاد، احاطه و نظارت پروردگار بر بندگان، نعمتهاي بيشمار او،مفاهيم مذهبي مثل عبادت، قرب و تقوا، احسان و نيكي و... از جمله راههايپرورش و نوسازي فطرت پاك جوانان است.
در اينجا بايد به دو مسأله توجه داشت:
الف) رعايت شرط سني ؛ زيرا هر سني مقتضايي دارد و بايد متناسب با فهم ودرك و توانايي او با وي ارتباط آموزشي برقرار كرد.
ب) شرط جنس است كه پسران و دختران در اين زمينه متفاوتاند.
3 ـ آرايش ظاهر (اعمال، رفتارها، مكانها و...)؛ غرض اين است كه برنامهها ومراسم را گيرا و جذاب كنيم؛ مثلاً محل برگزاري مراسم را زيبا و معطر نماييم.
4 ـ تشكيل گروه و دستههاي فرهنگي، هنري و ديني (مانند گروه شعر ونويسندگي، گروه سرود و تواشيح، گروه نقاشي و خط و...).
5 ـ تمرين زندگي اسلامي؛ اردوها و مسافرتهاي گروهي، يكي از بهترينشيوههاي جذب جوانان است.
6 ـ دوري از تحكم و اجبار؛ يعني، جوانان ما، دين گريز يا دين ستيز نيستند؛ بلكهاز تحكم و فرمانهاي اجباري فرار ميكنند. ما بايد ياد بگيريم كه آنان را دوستداشته باشيم و با عطوفت و مهرباني با آنها برخورد كنيم. و به جاي تندخويي والزام، از شيوههاي ديگر تبليغ و امر به معروف استفاده كنيم.
7 ـ سهلگيري در دين؛ از مطلب قبلي به اين ميرسيم كه خداوند دين را برايآساني مردم ميخواهد؛ نه در تنگنا و فشار قرار دادن آنها (يريد الله بكم اليسر ولايريد بكم العسر). پس ما بايد دين واحكام و آداب آن را به شكلي آسان، زيبا،قابل پسند و فهمپذير ارائه بدهيم.
8 ـ حركتهاي جمعي؛ اصولاً حضور جمع چشمگير است. اگر فعاليتهايديني و مذهبي را گسترش بدهيم و افراد بيشتري را جذب كنيم (مثلاً صد نفر برايقرائت قرآن)، همين مسأله باعث جذب عده زيادي از افراد بيتفاوت يا كم روميشود.
9 ـ طولاني نكردن مراسم و برنامههاي ديني و مذهبي؛
نگذاريم جوانان، نوجوانان و حتي كودكان، در مراسمهاي ديني و سايرفعاليتهاي مذهبي احساس خستگي كرده و زده شوند. بنابر اين بايد سعي كنيممدت دعاها و برنامه را كاهش دهيم.
در اين راستا عمل به موارد زير ضروري مينمايد:
الف) استفاده از لذات كامي يا دهاني؛ گاهي مراسم را با يك شربت يا شيرينيميتوانيم جذاب كنيم؛
ب) زمينه سازي براي اغنا؛ مراسم اسلامي به صورتي باشد كه لذات گوناگونيرا اغنا كند (لذتهاي عاطفي، زيبايي، آرامش روان، محبت و پيوند با خدا و...)؛
ج) ذكر داستانها و قصههاي واقعي؛
د) دادن جوايز مختلف (به بهانههاي نظم و انضباط، رتبة درسي، خط زيباو...)؛
ه) استفاده از هنر: نمايش، سرود، صوت خوب، كاريكاتور و طنز، نقاشي وخط و...؛
و) استفاده از ادبيات: متون ادبي، متنهاي حماسي و عاطفي، شعري سازنده،بحثهاي علمي، تحقيق و پژوهش و...؛
ز) استفاده از عواطف؛ روان شناسان ميگويند: عاطفه، خمير ماية گرايشمذهبي است. هر قدر پيوند و انس با مردم در امر دين بيشتر باشد، دين بيشتر درآنان نفوذ ميكند؛
ح) استفاده از جاذبة احسان و نيكي و خوش رفتاري.

ستاد اقامه نماز