اگر غرض و هدف در كار معلوم نباشد، فعاليتهايي كه براي آن انجام گرفته خسته كننده، تكراري و بيمعنا به نظر ميرسد. اگر ندانيم كه يك بنا براي چه منظور آجرها را روي هم ميگذارد، كار او به نظر كاري تكراري و بيدليل خواهد آمد؛ ولي چنانكه بدانيم قرار است ساختماني ساخته شود كه افرادي در آن سكونت پيدا كنند ديگر كار چندين روزه و چند ماهه بنا و كارگر بي معنا و تكراري نخواهد بود.
در نماز نيز همين منطق حكمفرماست. به چند نكته توجه كنيد تا موضوع روشن شود:
1. انسان در سير و سفري سخت و دشوار است و به سوي هدفي بزرگ و متعادل در حركت است: يا ايها الانسان انك كادح الي ربك كدحاً فملاقيه؛ اي انسان تو با رنج و سختي به سوي پروردگارت در حركتي تا او را ملاقات كني(انشقاق/ 6)
وقتي چنين هدف بزرگ و ارجمندي در كار است بايد همواره ابزاري در كار باشد كه به انسان يادآوري كند وگرنه مقصود فراموش ميشود و او در پيچ و خم زندگي از همه جا بي خبر در راه خواهد ماند، اگر كسي بخواهد به قلهاي بزرگ صعود كند و يا غاري بزرگ را در دل زمين طي كند نيازمند است كه در مقطع و گذرگاه، مسير را بررسي و به علائم و نشانهها توجه كند تا راه را گم نكند وگرنه در پيچ و تاب غار گم خواهد شد و يا اگر در جادهاي طولاني به طرف مقصدي در حركت هستيد اگر تابلو و نشانهاي در كار نباشد انسان به مقصد نخواهد رسيد .
نماز يادآوري كننده و تابلويي است كه در همه مقاطع زندگي به كار ميآيد و براي يادآوري ضروري است. و اقم الصلوة لذكري؛ نماز را به خاطر ياد من بپادار( طه، 14)
2. معرفت نعمتهاي الهي و شكرگزاري در درگاه او؛
شناخت نعمتهاي الهي و نعمت بخش هستي و شكرگزاري در درگاه او موضوعي است غير قابل ترديد و هر وجدان سالمي بر ضرورت آن تاكيد ميكند بي ترديد نماز جلوهاي از شكرگزاري به درگاه خداوند است. فليعبدوا رب هذا البيت * الذي اطعمهم من جوع و آمنهم من خوف؛ پس پروردگار اين خانه (كعبه) را بپرستيد كه شما را سير كرد و امنيت بخشيد(قريش 2 و 3)
اكنون بايد به اين پرسش پاسخ داد كه آيا نعمتهاي الهي هر روز تجديد نميشود؟ آيا هر روز و هر شب و هر ساعت و هر لحظه نعمت تازهاي به ما ارزاني نميشود؟
هر نفس نو ميشود دنيا و ما
بي خبر از نو شدن اندر بقا
عمر همچون جوي نونو ميرسيد
مستمري مينمايد در جسد
(مولوي)
پس هر نماز شكري است در برابر نعمتهاي تازه خداوند و البته كه:
از دست و زبان كه برآيد
كه از عهده شكرش به در آيد سعدي
شكر منعم واجب آيد در خرد
ورنه بگشايد در خشم ابد سعدي
سرببخشد، شكر خواهد سجدهاي
يا ببخشد، شكر خواهد قعدهاي مولوي
3. انسان هر روز نيازهاي جديدي دارد كه آن را ميطلبد. نماز كه زيباترين شكل و هندسه توجه به خدا است. مناسبترين فرصت براي درخواست و دعاي به درگاه او است.
گفت وقت فقر و تنگي دو دست
جست و جوي آزموه بهتر است
درگهي را كآزمودم در كرم
حاجت تو را بان جانب برم مولوي
پس همان گونه كه آدمي نيازهاي تازه دارد، بايستي نمازهاي تازه نيز داشته باشد.
4. بدن انسان همواره نياز به آب و غذا و هوا دارد تا به حيات خود ادامه دهد و سلامت بماند. روح و روان انسان نيز براي سلامت خود نياز به تغذيه مناسب فكري و روحي دارد. نماز تغذيه منظم و برنامه ريزي شده براي روح و روان انسان است.
5. ظاهر برخي از كارها تكراري است؛ ولي در مجموع هدفي را تعقيب ميكند و بدون همان كارهاي به ظاهر تكراري به نتيجه نخواهد رسيد. وقتي براي احداث جادهاي به تونلي نياز ميشود، كندن هر سنگ و خارج كردن خاكها كارهايي مشابه و تكراري اند؛ ولي بدون اين كه اين روش دنبال شود، تونل گشوده نميشود و راه باز نميگردد.
هر نماز به نظر ميرسد با نماز قبلي مشابه است؛ ولي حقيقت آن است كه هر نماز انسان را يك پله بالاتر و يك قدم به هدف نزديكتر ميسازد.
در آيه پاياني سوره علق ميخوانيم: سجده كن و نزديك شو. علق 20


ستاد اقامه نماز