نداشتن حضور قلب در نماز، دلايل مختلفي دارد؛ از جمله كامل نبودن معرفت و شناخت انسان نسبت به خدا و سست بودن پايههاي اعتقادي او است.
آشنايي با خداوند قاهر و توانا و كاشتن بذر معرفت او در زمين دل، محبت و علاقه به او را در پي دارد. در نتيجه خداوند محبوب و مانوس انسان ميشود ودر اين هنگام است كه نمازگزار لحظهاي انس با چنين محبوبي را با همه عالم عوض نميكند؛ در وقت نماز، با همه وجودش، خود را در محضر او ميبيند؛ غير او را فراموش ميكند، يكسره در درياي ياد او غرق ميشود و همه وجودش لبريز از بهجت و شادي ميگردد.
يكي از شاگردان آيت الله بهجت، ميگويد: روزي به آقا عرض كردم: چه كنم در نماز حضور بيشتري داشته باشم؟ غالباً در نماز، توجه و حضور قلب ندارم؟!
آقا سر را پايين انداخت، آن گاه سر را بلند كرده، فرمودند: «روغن چراغ كم است!» من به ديد خود فهميدم؛ يعني، معرفت كم است. ايمان قلبي و باطني ضعيف است والا ممكن نيست با شناخت كافي، قلب حاضر نباشد. (برگي ازدفتر آفتاب ص 132)
هم چنين در پرسشي كه بعضي از شاگردان آيت الله بهجت، از ايشان در مورد عوامل حضور قلب پرسيده بودند، فرمود: «يكي از عوامل حضور قلب اين است كه در تمام 24 ساعت بايد حواس خود را كنترل كنيم؛ زيرا حضور قلب مقدماتي دارد. بايد در طول روز، چشم و گوش و ساير اعضا و جوارح خويش را كنترل نماييم تا زمينه حضور قلب در هنگام نماز فراهم گردد».
آيت الله بهجت در سفارش ديگري فرمودهاند: «احساس لذت در نماز و حضور قلب، مقدماتي در خارج از نماز و مقدماتي در خود نماز دارد. آنچه كه بايد خارج از نماز، مورد ملاحظه باشد و به آن عمل شود، اين است كه انسان گناه نكند و قلب را سياه و دل را تيره نسازد؛ چون معصيت و نافرماني خداوند، دل را تيره ميكند و نورانيت دل را از بين ميبرد» (همان، ص 132)
اميد است با توجه به اين رهنمودها و ساير سفارشهاي پيشوايان معصوم و عالمان رباني، هر روز حضور قلب و خشوع و خضوع بيشتري در نماز داشته باشيد.


ستاد اقامه نماز