نماز ظاهر و باطني دارد. ظاهر همان حركات و اعمال است و باطن نماز توجه به خداوند و ذكر و ياد او است و هر دو در روح انسان تأثير دارد.

حقيقت نماز روح آن است كه به وسيله حركات خاصي اعلام و اظهار مي شود. آثار نماز عبارتند از: قرب به پروردگار، پاكي دل، پيشگيري از گناه، آمرزش گناه، ياد خدا و رضايت الهي. امام علي(ع) مي فرمايد: نماز منشأ نزديكي به خدا است.(1)

پيامبر اكرم(ص) نماز را به نهر رواني تشبيه كرده كه انسان پنج بار خود را در اين نهر شستشو مي دهد و ديگر آلوده نمي گردد.(2) قرآن مجيد يكي از آثار مهم نماز را ياد خدا مي داند و مي فرمايد: اقم الصلاة لذكري.(3) امام باقر(ع) مي فرمايد: نمازگزار سه خصلت دارد: وقتي به نماز مي ايستد، فرشتگان او را در بر مي گيرند و حفظ مي كنند.

خيرات از آسمان بر نمازگزار فرود مي آيد و خداوند فرشته اي را وكيل كرده كه به او بگويد: اگر بداني با چه كسي مناجات مي كني، هرگز دست از نماز بر نمي داري.(4)

همه اين آثار براي نماز با حركات ويژه و اذكار خاص است، ولي اذكار و اعمالي كه روح نماز در آن ها وجود داشته باشد. اگر نماز از روح خالي باشد، جسمي است بي روح و همان مي شود كه امام علي(ع) فرمود: چه بسيار شب زنده داران و نمازگزاراني كه از نشست و برخاست خود جز رنج و تعب بهره اي ندارند.(5) نماز همچون نقشي است ظاهري كه بازيگري ايفا مي كند اما بايد پردة صحنه را كنار زد. هميشه ذكر (و حقيقت) در پشت پرده است.(6)

بنابراين دربارة آثار و فوائد نماز گفته شده، در مورد نماز واقعي است كه ظاهر با باطن همخواني داشته باشد و تنها به اذكار و افعال خشك اكتفا نگردد.

پي نوشت ها:

1. نهج البلاغه، قصار 131، فيض الاسلام.

2. همان، خطبة 190.

3. طه (20) آية 14.

4. من لايحضره الفقيه، ج 11، باب 30، حديث 15.

5. نهج البلاغه، قصار 137.

6. جلال رفيع، نماز تسليم انساني عصيانگر، ص 37.



دفتر تبليغات اسلامي