در آموزه هاي ديني احكام الهي تابع مصالح و مفاسد است.[1] هرگاه انجام چيزي مصلحت كامل و تمام و قابل توجه داشت، واجب ميباشد و اگر در انجام چيزي مفسدة زياد باشد، حرام ميشود. از سوي ديگر در اسلام عُسر و حرج نفي شده،[2] و تكليف الهي مشقت آور نبوده و قدرت در انجام تكليف مد نظر قرار گرفته است: لا يكلّف الله نفساً إلاّ وسعها[3] و دين اسلام دين سهله[4] و آسان است.

از منظر اسلام بهداشت از اهميت ويژه اي برخوردار است، از اين رو در آموزه هاي ديني بدان سفارش شده است.[5]

پيامبران الهي[6] به ويژه پيامبر اسلام نظافت را رعايت نموده و ديگران را بدان فرا مي خواند.[7]



مسواك نمودن عامل مهم و تأثير گذار در حفظ بهداشت دهان و دندان است؛[8] از اين رو در اسلام به آن سفارش بسيار شده است؛ پيامبر(ص) فرمود: جبرئيل آن قدر به مسواك سفارش نمود كه گمان بُردم به زودي از جمله فرائض ديني مسواك زدن خواهد بود.[9]

مسواك به رغم آن كه از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد، ولي مصلحت آن در حدي نبود كه شارع مقدس آن را وجب قرار دهد. از سوي ديگر ممكن بود وجوب مسواك موجب عُسر و حرج شود كه در برخي موارد انجام آن غير ممكن باشد.

توجه داشته باشيد كه هر تكليفي بر انسان، قيدها و الزاماتي را به همراه دارد.

نكتة قابل توجه آن است كه پيامبر اسلام(ص) در حديثي به اهميت و علت عدم وجوب آن اشاره نموده است: لو لا أن أشق علي امّتي لأمرتهم بالسواك مع كلّ صلاة؛[10] اگر امت من به مشقت و زحمت نمي افتاد آنان را به وجود مسواك زدن در هر نمازي فرمان مي دارم.

از اين دو حديث هم اهميت مسواك معلوم ميشود و هم علت عدم وجوب آن؛ يعني واجب نشدن مسواك، به خاطر به زحمت افتادن است.







[1]الفصول المهمه، ص 99؛ مستدرك الوسايل، ج 7، ص 77؛ شهيد مطهري، اسلام ومقتضيات زمان، ج 2، ص 27.

[2]حج (22) آية78، مائده (5) آية 6.

[3]مائده (5) آية 6.

[4]بحارالانوار، ج 22، ص 263، ج 35، ص 87.

[5]امالي الصدوق، ص 216.

[6]رضا پاك نژاد، اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، ج 12، ص 111 به بعد.

[7]بحارالانوار، ج 73، ص 126؛ علل الشرايع، ج 1، ص 277.

[8]اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، ج 12، ص 116 به بعد.

[9]بحارالانوار، ج 73، ص 126؛ امالي الصدوق، ص 257.

[10]بحارالانوار، ج 73، ص 126.





دفتر تبليغات اسلامي