»عبادت« زمينه درك حضور خداوند را مهيّا ميسازد و »حضور« عامل ارتقاء و تعالي مؤمن در مدارج و مراتب دينداري است. ابوذر غفاري صحابي معروف پيامبر نقل ميكند صبحگاهي در مسجد بر رسول خدا(ص) وارد شدم. ايشان نشسته بودند و كسي جز علي(ع) نزد ايشان نبود. فرصت را غنيمت شمردم و بعد از شرفيابي و اداي احترام خدمت ايشان عرض كردم: پدر و مادرم فداي تو باد، مرا به چيزي سفارش كنيد كه به سبب آن خداوند به من نفع رساند. حضرت رسول اظهار لطف كرده فرمودند: اي اباذر، تو چه انسان با كرامتي هستي و از خاندان ما به شمار ميآيي! تو را به موعظهاي سفارش ميكنم و انتظار اين است كه آن را حفظ كرده به آن عمل كني. زيرا اين موعظه دربرگيرندهي همه راههاي خير و نيكبختي است. يا اباذر؛ اُعبدالله كانّك تَراه، فان كُنتَ لاتراه فانّه يراك اي اباذر! خدا را چنان عبادت و پرستش كن كه گويي او را ميبيني، زيرا اگر تو او را نميبيني او تو را ميبيند.

{P- رهتوشه، آيةالله مصباح يزدي، به نقل از بحارالانوار، ج P 74}

عبادت و پرستش كه فلسفه خلقت انسان است (و ما خلقتُ الجنَّ و الانسَ الّا ليعبُدون جن و انس را نيافريدم مگر براي اين كه مرا عبادت كنند) اگر با حضور قلب بود، براي عبادت كننده آثار و بركات زيادي به همراه خواهد داشت. از جمله »اُنس«{P- ذاريات، آيهي 56. P}

با خدا رهآورد عبادت آگاهانه و عاشقانه است. به قول بعضي اساتيد »انسان« از مادهي انس است و اگر قرار است با موجودي انس بگيرد در هستي موجودي زيباتر، مهربانتر، عالمتر و حاضرتر از ذات اقدس اله نمييابد. انس با خدا و تقرب به او نهايت آرزوي هر شخص با ايمان است و بهرهاي بالاتر از اين حظّ معنوي و روحاني براي مؤمن متصور نيست كه:

مرا تنها، مرا تنها گذاريد

كه من در خلوت تنهاي اويم

امام باقر(ع) در روايتي عرشي ميفرمايند: »براي نماز گذار سه خصلت هست:

اول: وقتي به نماز ايستاد فرشتگان از آن جا كه ايستاده تا دورنماي آسمان او را دربرگيرند.

{P- به خاطر اين كه شيطان بر ذكر و ياد او وسوسه نيفكند. P}

دوم: اين كه خيرات از چهرههاي آسمان مرتب بر نمازگذار فرود ميآيد تا نمازش را به پايان برساند.

{P- خير و بركت پايدار و ماندني براي موحّدان و مؤمنان است. از قبيل عمر خوب، درس خوب، رفيق خوب تا برسد به خير و خوب نهايي. P}

سوم: اين كه خداي سبحان فرشتهاي را وكيل كند كه به نمازگزار بگويد: تو اگر بداني با چه كسي مناجات ميكني هرگز دست از نماز برنميداري.« وقتي معصوم دعا ميكند: و أَذقني حلاوة ذِكركشيريني يادت را به من بچشان معلوم ميشود.

{P- اسرار عبادات، آيةالله جوادي آملي، ص 46 به نقل از من لايحضرهالقيه، ج 1، باب 30، ح 15. P}



الهي! كار آن دارد كه با تو كاري دارد. يار آن دارد كه چون تو ياري دارد. او كه در دو جهان تو را دارد. هرگز،

كي تو را بگذارد.

بيتو اي آرامِ جانم، زندگاني چون كنم؟

چون نباشي در كنارم، شادماني چون كنم؟

(كشف الاسرار، رشيدالدين ميبدي)

عبادت وسيله نيل به معبود است و ذكر براي وصول به مذكور. اگر چه حاضر و ناظر ديدن بزرگان دين، اولياي الهي و امامان معصوم(ع) در حال عبادت مقدور هر كسي است و از لحاظ شرعي هم اشكال ندارد، ولي درجهي عالي عبوديت، اُنس با خدا يا حضور قلب در حين ذكر و ياد خدا است كه انشاءالله خداوند نصيب و روزي همهي مؤمنان بگرداند.





مركز تحقيقات سپاه