علت شكسته بودن برخي از نمازها در سفر: نمازها در اصل دو ركعت بودهاند، پيامبر(ص) بنا بر مصلحت به آنها دو ركعت اضافه كرد. چون مسافر در سفر فقط به فكر انجام هدفي است كه براي آن به مسافرت رفته و چندان مهياي عبادت و بندگي نيست، دو ركعتي كه پيامبر(ص) اضافه كرده بود ساقط شد. ممكن است دليل ديگري هم داشته باشد كه از آن بياطلاعيم(علل الشرايع، ص 323 - رموز نماز ص 251)

قابل توضيح است، احكام شرعيه تابع مصالح و مفاسد است و در مواردي كه شارع مقدس حكمي صادر مينمايد، حتماً مصلحت يا مفسدهاي در بيان حكم (واجب، حرام و...) در نظر داشته است، كه ممكن است آن را بيان كند يا بيان نكند، اگر بيان كرده باشد، آن مصلحت يا مفسده علت حكم قرار ميگيرد و ما وقتي علت حكمي را فهميديم (به شرط آن كه علت تامه باشد نه جزءالعلة) ميتوانيم آن را به موارد مشابه تعميم دهيم. مثلاً فرموده شراب حرام است، زيرا مسكر است. ما ميفهميم پس هر چيزي كه مسكر باشد، يعني مستي آورد و عقل را زايل كند، حرام است. ولي اگر علت حكم بيان نشد، يا علت بيان شده ولي تامه نيست، در اين موارد ما (مكلفين) تابع محض دستورات شارع مقدس هستيم و اوامر و نواهي او را اجرا ميكنيم و اين كه نماز مسافر چرا شكسته است و علتي براي آن يافتيم معلوم نيست اين تمام علت باشد. بنابراين به اين علت مذكور نميتوان بسنده كرد.

البته قابل ذكر است كه تمام نمازهاي شخص مسافر شكسته نيست بلكه نمازهاي چهار ركعتي شكسته است. (اجوبة، ج 1، ص 187) نيز شخصي كه به قصد معصيت سفر كرده، بايد نمازش را كامل بخواند. (اجوبة، ج 1، ص 202) مسافر ميتواند در مسجدالحرام و مسجدالنبي(ص) و مسجد كوفه و در حرم و رواق سيدالشهداء(ع) نمازش را تمام بخواند.





مركز تحقيقات سپاه