سؤال شما از 3 بخش تشكيل شده است:

1ـ چرا نماز جمعه مانند نمازهاي يوميه بعد از ظهور حضرت مهدي واجب مي شود.

2ـ چرا اكنون واجب نيست.

3ـ آيا اين واجب بودن باعث همبستگي بيشتر مردم نمي شود؟

بنابراين سؤال شما مجموعه اي از پرسشهاي فقهي، فلسفه احكام و ديدگاههاي اجتماعي سياسي است.

در پاسخ به سؤال شما نكات زير را يادآور مي شوم:

1ـ نماز جمعه معادل نماز ظهر روز جمعه مي باشد. و با اقامة نماز جمعه نيازي به اقامة نماز ظهر نيست. بنابراين، تعبير شما كه فرموديد: مانند نمازهاي يوميه واجب مي شود تعبير دقيقي نيست.

2ـ اصل اقامة نماز جمعه بنابر برخي ديدگاهها از اختصاصات و شئون معصومين است به اين خاطر چون در زمان تشكيل حكومت كريمه مهدي (عج)، ايشان حضور دارند بايد نماز جمعه را با حضور ايشان انجام داد و اين واجب شرعي است.و يك دليل آن هم همان است كه شما اشاره فرموديد يعني وحدت.

و بنابر برخي ديدگاهها از نمادهاي عملي قدرت در حكومت اسلامي است و لزوماً از شئون امام معصوم نيست. آنچه مسلم است اينكه قرآن صراحتاً به وجوب نماز جمعه امر نموده است. (1) يا ايها الذين آمنوا اذا نودي للصلوه من يوم الجمعه فاسعوا الي ذكر الله... (2)

اي كساني كه ايمان آورده ايد هرگاه شما را براي نماز روز جمعه بخوانند، به سوي ذكر خدا بشتابيدو بنابر روايات اهل بيت از جمله روايتي از امام باقر (ع) وجوب شركت در نماز جمعه در زمان امام معصوم بيان شده است. امام باقر (ع) در اين باب مي فرمايند: والاجتماع اليها فريضه مع الامام. (3) جمع شدن براي نماز جمعه با حضور امام معصوم واجب است.

2ـ علاوه بر اصل اقامه نماز جمعه، در مورد واجب بودن نماز جمعه در زمان غيبت نيز، تفاوت نظرهايي بين مراجع وجود



دارد و عمدتاً آنرا مستحب مي دانند و بدليل اينكه شما نام مرجع خود را ننوشته ايد من فقط نظرات رهبر انقلاب آيت الله خامنه اي را متذكر مي شوم. از فتاواي ايشان معلوم است كه نماز جمعه واجب است. البته واجب به چند نوع تقسيم مي شود. واجب عيني يعني فعلي كه براي همه واجب است انجام گيرد مانند روزه. واجب كفايي يعني فعلي كه اگر عده اي آنرا بعهده گرفتند بر آنها واجب است و از عهدة بقيه ساقط است مانند جهاد يا تكفين و تدفين ميت و واجب تخييري يعني فعلي كه مكلف مي تواند يكي از چند كار را انجام دهد مانند نماز جمعه. پس نماز جمعه بنابر فتواي ايشان واجب است اما واجب تخييري (4) يعني مي توان در اداي نماز واجب روز جمعه، يا نماز ظهر خواند و يا نماز جمعه، اما در زمان امام معصوم واجب عيني خواهد بود. لازم بذكر است حضرت امام (ره)، اراكي، فاضل لنكراني، تبريزي و مكارم شيرازي نيز نماز جمعه را واجب تخييري مي دانند. (5)

3ـ و آيات عظام خويي، سيستاني، بهجت در فتاواي ايشان تأكيد شده كه الف ـ نظر بفوائد و اهميت حضور در آن سزاوار مؤمنين نيست كه خودشان را از بركات حضور در اين نماز محروم سازند. ب ـ ترك حضور و عدم مشاركت در نماز عبادي، سياسي جمعه بخاطر عدم اهميت به آن شرعاً مذموم است و خودداري از شركت در آن بصورت دائمي وجه شرعي ندارد. (6)

4ـ در مورد سؤال سوم شما نيز پاسخ مثبت است و عملاً در طول انقلاب اسلامي نماز جمعه با دو چهرة عبادي و سياسي نقش زيادي در آموزش دين و وحدت داشته است و راه نيز براي شركت در آن باز است اما نبايد كسي را به آن مجبور كرد.











منابع و مآخذ:

1ـ آيات الاحكام، استاد مرحوم كاظم مدير شانه چي، ص52

2ـ سورة جمعه، آيه 9

3ـ ميزان الحكمه، ج5، ص426، حديث 10476

4ـ اجوبه الاستفتائات خامنه اي، ج1، ص164، سؤال 617ـ618

5ـ توضيح المسائل مراجع، ج1، ص870، ص889، ص905

6ـ اجوبه الاستفتائات، همان، سؤال 619ـ620



مؤسسه پيوند با امام