در پاسخ به سؤال خوبتان قسمتي از بيانات عارف بالله حاج ميرزا ملكي تبريزي را به عرضتان مي رسانيم ايشان مي فرمايند، درتفصيل كيفيت نماز شب و شب زنده داري از ائمه (ع) آداب ووظايف مفصل و دعاها ومناجاتي كه مضامين عالي و بلندي دارد و با شئون محضر پروردگار و احوال سالكين الي الله از هر مرتبه ومقامي باشد مناسبت دارد رسيده است كه هر كس طالب آن باشد مي تواند به كتاب صلوه از مجلدات بحار الانوار مراجعهكند.

دوست عزيز! همانگونه كه ملاحظه مي فرماييد علت متفاوت بودن آداب نماز شب متفاوت بودن مقامات معنوي و حالات روحاني كساني است كه به تعهد و شب زنده داري برمي خيزند و كسيكه مي خواهد به نماز شب بايستد مي بايست ادعيه و اذكاري را انتخاب كند كه آنرا با فهم ومعرفت و حال معنوي خود مناسب مي بيند در اين زمينه شيخ جليل القدر حاج ميرزا ملكي تبريزي (ره) مي فرمايند: و ما را در اين مقام سختي است و آن اينكه بنده مي بايست مراقب حال خود باشد و از اين وظايف و آداب آنچه مناسب حال خود مي بيند و مؤثر تشخيص مي دهد اختيار كند ... پس بهتر است كه هر گاه مي خواهي ذكري بر زبان آوري يا دعايي بخواني آنچه را كه مناسب با حال خود مي بيني قصد كني به گونه اي كه قصدت مخالف با آنچه كه در دل داري و عمل مي كني نباشد، گر چه به نحوي از تجوز و لذا مي بايست كه كسيكه براي تهجد بپا مي خيزد در اين معارف به فكر بپردازد و پيش از اينكه ذكري بر زبان آورد درباره آن بينديشد تا حالش موافق و آماده با آن ذكر و دعا گردد، و در اين صورت مخالفت زبان با قلب كمتر مي شود، بخصوص اگر به راههاي نفوذ دروغ و نفاق در گفته ها و اعمال خود آگاه باشد.

و مؤمن مي بايست كه از ابتداي روز و در اول شب به فكر تهيه اسباب تهجد و شب زنده داري كه عبارت از خواب در روز و در اول شب و تهيه مكان مناسب،كتاب و دعا، و آب وضوء و مسواك و چراغ است، براي خود باشد و در هنگام خوابيدن آيه آخر سوره كهف را به نيت اينكه در وقت نماز شب بيدار شود قرائت كند كه اين مسئله براي كسانيكه اهل تهجد هستند به تجربه ثابت شده است.

و بالجمله چون حالات اول شب در توفيق آخر شب مؤثر است لذا سزاوار است كه انساني كه قصد تهجد دارد بر وظايف و آداب خوابيدن مواظبت داشته باشد تا توفيق قيام براي نماز شب نصيبش شود و ازوظايف مهم هنگام خواب محاسبه نفس مي باشد كه مي بايست از ابتدا وقتي كه در شب قبل از خواب بيدار شده تا آن هنگام كه مي خواهيد براي خواب به بستر برود تمام حركات و سكنات و اقوال افعال خود را به همان كيفيتي كه در پيش بيان شد محاسبه كند. (2)























































منابع و مآخذ:

1ـ اسرار الصلواه، ميرزا جواد ملكي تبريزي، ص472

2ـ همان، ص465ـ466



مؤسسه پيوند با امام