واژه اربعين (40) در متون ديني و مجموعه هاي حديثي از ارزش والايي برخوردار است. آثار حفظ چهل حديث، اخلاص عمل در چهل روز و دعاي عهد در چهل صبح، كمال عقل در چهل سالگي، دعا براي چهل ميت، برگزاري عبادت در چهل شب براي ديدار حضرت ولي عصر، از جمله مواردي است كه ارزش و جايگاه اين اصطلاح اسلامي و عرفاني را مشخص مي كند.

در روايات اسلامي، درباره قوائد و خواص عدد چهل بارها سخن گفته شده است. مثلاً در برخي روايات عدد چهل بعنوان نماد كمال و مرزي براي تصفيه باطن ذكر شده است.

مهمترين حكمتي كه براي عدد چهل ذكر شده را شيخ اشراق سهروردي تشريح كرده است او نوشته است كه چون خداوند اراده كرد كه حضرت آدم را به خلافت خويش برگزيند وي را تركيبي بخشيد مناسب اين عالم (آفرينش از خاك) و او را در چهل روز نرشيح و تخمير كرد. هر روز ازاين چهل روز صفتي در آدم پديد آمد كه موجب تعلق وي به اين جهان گرديد و هر تعلقي حجابي گرديد كه وي را از مشاهدة جمال حضرت حق محروم ساخت و هر حجابي سبب دوري او از عالم غيب شد و هر دوري وي علت نزديك شدن او به عالم شهادت شد تا آنگاه كه در روز چهلم حجاب ها متراكم گرديد و آدم آفريده شد. و سالك در اين چهل روز به واسطه اخلاص عمل براي خدا در هر روز يك ححاب را مرتفع مي سازد تا در روز چهلم كلية حجاب ها از ميان برود و انوار حق در وي تجلي يابد و به مشاهده جمال حق نائل شود. پس حكمت در تعيين چهل روز عكس ترتيب اول است. (1)

احاديث بسيار زيادي در زمينه چهل آمده است مثلاً امام صادق (ع) مي فرمايد: هر گاه يكي از اهل ايمان بميرد و برجنازه او چهل نفر دعا كنند او آمرزيده مي شود. (2) و يا مي فرمايد: انسان در سن چهل سالگي به كمال رشد و قدرت مي رسد. (3) و همين طور. و در حديثي كه شما اشاره كرديد كه هر كس شراب بخورد تا چهل روز نمازش مورد قبول نيست هم در مورد اثر چهل است و طبق بيان برخي از علماء تا چهل روز اثر شراب در بدن باقي است و همين نكته را متخصصين پزشك گفته اند كه يك لقمه غذا و يا جرعه آب تا 40 روز در بدن اثر دارد. (4)

































منابع و مآخذ :

1. دائره المعارف تشيع، ج5، ص568

2. من لا يحضره الفقيه، ج1. ص166

3. عيون اخبار الرضا، ج1، ص74

سروش هدايت، علي شيرواني، ج12، ص85



مؤسسه پيوند با امام