عدول در نيّت نماز به اقسام : جايز، مستحب، واجب و ممنوع تقسيم شده است كه در زير موارد آنها را بيان مي داريم:

الف ـ موارد عدول جايز

1.عدول از نماز ادا به قضا به شرطي كه الف : وقت ادا وسعت داشته باشد ب : عدول هم ممكن باشد. مثلاً اگر مشغول نماز ظهر است در صورتي مي تواند نيّت را به قضاي نماز صبح برگرداند كه داخل ركعت سوم نشده باشد.

2. عدول از نماز واجب به نافله در ظهر روز جمعه در نماز ظهر يا جمعة كسي كه سورة جمعه را فراموش كرده و سورة ديگري را شروع كرده و به نصف هم رسيده است.

3. عدول از نماز جماعت بر فرادي.

4. عدول از نماز شكسته به تمام و به عكس در مواردي كه مخيّر است تمام يا شكسته بخواند.

5. عدول از امام جماعت به امام جماعتي ديگر در وسط نماز در صورتي كه براي امام جماعت اول مشكلي پيش آيد.

ب ـ موارد عدول مستحب

1.در عدول از نماز ادا به قضا اگر وقت ادا وسعت داشته باشد.

2. عدول از نماز واجب به نافله، زماني كه در حال خواندن نماز واجب، جماعتي منعقد شود و بيم آن برود كه اگر نماز را تمام كند به جماعت نرسد، البته در صورتي كه از محل عدول نگذشته باشد يعني به ركوع ركعت سوم داخل نشده باشد.

ج ـ موارد عدول واجب

1.در نمازهايي كه ترتيب در آنها شرط است مانند نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء در صورتي كه متوجه شود اولي را نخوانده و يا شك برايش پيدا شود كه عدول از دومي به اولي واجب است. البته به شرطي كه وقت به مقدار كافي براي نماز دوم باقي باشد.(1)





2. اگر مسافر به نيّت اين كه نماز شكسته بخواند، مشغول نماز شود و در بين نماز تصميم بگيرد كه ده روز يا بيشتر بماند، بايد نماز را چهار ركعتي تمام كند.(2)

3. مسافري كه قصد دارد ده روز در جايي بماند، اگر در بين نماز چهارركعتي از قصد خود برگردد، چنانچه مشغول ركعت سوم نشده، بايد نماز را دوركعتي تمام نمايد و بقية نمازهاي خود را شكسته بخواند و اگر مشغول ركعت سوم شده، نمازش باطل است.(3)

در موارد عدول ممنوع

1. عدول بعد از تمام شدن نماز.

2. عدول از نماز قضا به نماز ادا.(4)

3. در نمازهايي كه ترتيب لازم است مانند ظهر و عصر، مغرب و عشاء كه عدول از اولي به دومي جايز نيست.(5)

4. عدول از نماز نافله به واجب.

5. عدول از نماز نافله مگر در نافله هاي شب و ظهر و عصر كه اگر به نيّت دو ركعت سوم خوانده و بعد متوجه شد كه دو ركعت دوم بوده كافي است و اين از باب عدول نيست.

6. عدول از نماز فرادي به جماعت بنابراحتياط واجب.

7. عدول از نماز قبلي به بعدي در نمازهاي قضا.

8. اگر انسان نمازي را كه خوانده احتياطاً دوباره بخواند و در بين نمازش يادش بيايد، نمازي را كه بايد پيش از آن بخواند، نخوانده است نمي تواند نيّت را به آن نماز برگرداند.















منابع و مآخذ :

1. توضيح المسائل مراجع، مسأله 758 و 759

2. همان، مسأله 1345

3. همان، مسأله 1346

4. همان، مسأله 762

همان، مسأله 756



مؤسسه پيوند با امام