از آنجا كه در قرآن كريم، فقط كليات دين مطرح شده و جزئيات و تفسير آيات، به پيامبر اكرمو امامان معصوم: سپرده شده است، در روايات چنين آمده است:

1. از امام باقر7 دربارة حكم كسي كه در نمازش فاتحة الكتاب قرائت نكرده بود، سؤال شد; حضرت فرمود: لاصلاة له إلاّان يقرأ بها; نمازش، نماز شمرده نميشود، مگر اينكه در آن فاتحة الكتاب را قرائت كند.

2. در روايت ديگر ميفرمايند: كل صلاة لايقرأ فيها بفاتحة الكتاب فهي خداج; هر نمازي كه در آن فاتحة الكتاب خوانده نشود; پس آن نماز، ناقص است.(وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي، ج 6، باب قرأة في الصلاة، ص 37 و 39، ح 1 و 6، مؤسسه آل البيت: لاحيأ التراث.)

3. اميرالمؤمنين امام عليميفرمايند: فاذا... فاقرأ الحمد و سورة معها...; هر گاه تكبيرة الافتتاح را گفتي، پس سوره حمد را قرائت كن و سورة ديگري كه به آن اجازه داده شده، همراه آن بخوان....(من لايحضره الفقيه، شيخ صدوق;، ج 9، باب في وصف الصلاة، ص 266، ح 7، دارالتعارف للمطبوعات، بيروت.)

و...

4. از پيامبر گرامياسلامنقل شده كه در مورد سوره حمد فرمود: قسم به كسي كه جان من به دست اوست، خداوند نه در تورات و نه در انجيل و نه در زبور و نه حتي در قرآن، مثل اين سوره را نازل نكرده است و اين ]سوره[ امالكتاب (مادر كتاب) است.(مجمعالبيان، للشيخ ابيعلي طبرسي;، ج 1، ص 48، مؤسسه اعلمي، بيروت.)

شايد دليل اين امر، با اندكي تأمل در محتواي سورة مذكور روشن ميشود; زيرا اين سوره در حقيقت فهرستي از مجموع قرآن كريم است; به اين معنا كه بخشي از آن اشاره به، توحيد و شناخت صفات خداوند دارد، قسمتي درباره معاد و رستاخيز سخن ميگويد و در بخش ديگر آن از هدايت و ضلالت ـ كه خط فاصل مؤمنان و كافران است ـ بحث ميكند. همچنين در اين سوره به حاكميت مطلق پروردگار و مقام ربوبيت و نعمتهاي بيپايانش و مسأله عبادت و بندگي و اختصاص آن به ذات پاك او اشاره شده است. سوره مباركه حمد بيانگر توحيد ذاتي، صفاتي، افعالي، عبادي است.(ر.ك: تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 3و4، دارالكتبالاسلاميه.)

از اين رو به دلايل فوق (تأكيد و سفارش پيشوايان معصوم و محتواي كمنظير اين سوره) موظفيم در همة نمازها آن را بخوانيم.



فرهنگ ومعارف قرآن