با توجه به اين كه اسلام يك مكتب فقط اخلاقي و يا فلسفي و اعتقادي نيست، بلكه يك آيين جامع است كه تمام نيازمنديهاي مادي و معنوي بشر را پاسخ گوست. آمدن نماز و زكات، در كنار هم يك امر كاملاً طبيعي و موافق با اهداف اسلام است، زيرا مكتبي كه از طرفي ميخواهد انسان را از نظر اخلاقي و روحي، به برترين مراحل ممكن برساند و از طرف ديگر اراده كرده است تا نظام اجتماعي جامعه را بر عدالت واقعي استوار كند، براي تحقق هر يك از اين ها، برنامهاي مناسب نياز دارد. روشن است كه اسلام براي تكامل روحي انسان و اتصال او به مبدأ و خالق عالم، نماز را پيش بيني كرده، امّا براي تحقق بخشيدن عدالت اجتماعي، زكات را واجب نموده است. اوّلي ستوني است كه دين انسان را حفظ ميكند و دوّمي ستون فقرات دين را در جامعه، استوار نگه ميدارد; ديني كه با آمدن فقر، در مخاطره قرار ميگيرد، با زكات و برنامههاي مالي است كه از دين فقرا ميشود حفاظت و حراست كرد. نقش بيت المال در حفظ دين، كمتر از نقش مسجد نيست; به همين جهت، در روايات ميخوانيم: كسي كه يك قيراط از زكات را نپردازد، نه مؤمن است و نه مسلمان است و نه ارزش دارد.( تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 8، ص 11، نشر دارالكتب الاسلامية. ) پيامبر9 به عليميفرمايد: يا علي! ده طايفه از اين امت به خداوند بزرگ كافر شدهاند. امام صادقميفرمايد: پيامبر، مانع زكات را يكي از اين ده گروه بر شمرد.( همان، ج 20، ص 219. ) پس همان گونه كه تارك الصلوة ايمان ندارد تارك الزكوة هم ايمان ندارد. آمدن وجوب نماز در كنار وجوب زكات، به ما ميفهماند كه تنها زحمت بدني براي مسلماني كافي نيست، بلكه انجام وظيفة مالي هم تكميل كنندة عوامل سعادت يك مسلمان است، چنان كه در قرآن كريم جهاد با جان ها در كنار جهاد با اموال آمده است و حتي در مواردي، جهاد با اموال را مقدم بر جهاد با جان ها بيان فرموده است: اَلَّذينَ ءامَنوا وهاجَروا وجـَهَدوا في سَبيلِ اللّهِ بِاَموَلِهِم واَنفُسِهِم اَعظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللّهِ; (توبه، 20) آنها كه ايمان آوردند و هجرت كردند، و با اموال و جانهايشان در راه خدا جهاد نمودند، مقام شان نزد خدا برتر است.



فرهنگ ومعارف قرآن