تعقيب به معناي دنبال كردن است و تعقيب نماز به معناي نشستن بعد از نماز جهت دعا، ذكر اذكار وارده و... است.

تعقيب نماز، از مستحباتي است كه اسلام به آن تاكيد كرده است. قرآن ميفرمايد: فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ # وَ إِلَيَ رَبِّكَ فَارْغَب; (انشراح، 7 ـ 8) پس هنگامي كه از كار مهمي فارغ شدي، به كار و طاعت ديگر بپرداز و به سوي پروردگارت با اشتياق روي آور. از امام باقر7 در تفسير اين آيه، چنين نقل شده است:

هنگامي كه از نماز، فراغت يافتي، در همان حال كه نشستهاي، به دعا بپرداز و از خداوند هر چه از دنيا و آخرت ميخواهي، تمنا كن و هنگامي كه از دعا فارغ شدي، به سوي خداوند متعال توجه كن.(البرهان، سيد هاشم بحراني، ج 5، ص 690، مؤسسة بعثت.) از مجموع اين آيه و روايت ميتوان استفاده كرد كه دعا و تعقيبات بعد از نماز، كاري پسنديده و مستحب ميباشد(مجمع البيان، طبرسي;، ج 10، ص 391، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات / زبدة البيان، مقدس اردبيلي;، ص 125، المكتبة المرتضوية / ر.ك: تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 27، ص 128، دارالكتب الاسلامية.)

چنان كه حضرت صادقميفرمايد: خداوند نمازهاي پنجگانه را در بهترين ساعات بر شما واجب نموده، پس بعد از هر نماز به دعا بپردازيد.(وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي، ج 6، ص 431، مؤسسه آل البيت.)

در مورد تعقيب نماز در رسالهها آمده است: مستحب است انسان بعد از نماز مقداري مشغول تعقيب يعني خواندن ذكر و دعا و قرآن شود و بهتر است پيش از ان كه از جاي خود حركت كند و وضو، غسل و تيمم او باطل شود، رو به قبله تعقيب را بخواند و لازم نيست تعقيب به عربي باشد. ولي بهتر است چيزهايي كه در كتابهاي دعا ]مانند مفاتيح الجنان[ دستور دادهاند بخواند و از تعقيبهايي كه خيلي سفارش شده است، تسبيح حضرت زهرا3 است.(توضيح المسائل مراجع، تدوين، هاشمي خميني، ج 1، ص 630، جامعه مدرسين.)



فرهنگ ومعارف قرآن