مسئله شكسته شدن نماز مسافر (قصر نماز) مانند بسياري از احكام و مسايل است كه تمام علت و حكمتهاي آن براي ما مشخص نيست. و راحت بودن در سفر تنها ميتواند يكي از حكمتهاي آن باشد، نه اين كه شكسته بودن يا نبودن نماز و نگرفتن روزه مشروط به خستگي و سختي و عدم آن باشد كه اگر خستگي بود، حكم قصر باشد و اگر نبود، چنين نباشد، زيرا بسيار اتفاق ميافتد كه انسان در شهر خود به واسطه مشغله و كار زياد خسته تر از سفر شود.

اگر تمام علت حكم قصر و شكسته شدن خستگي باشد، پس بايد بگوييم هر وقت انسان در شهر خود كار بسيار انجام داد و خسته شد، شكسته به جا آورد، در حالي كه اين باور صحيح نيست. اگر هم بخواهيم موضوع خستگي و راحت بودن در سفر را معيار قرار دهيم. در اينباره ميگوييم:

شكسته شدن نمازهاي چها ركعتي در سفر هديهاي است براي مسافر، چرا كه معمولاً مسافر با كمبود وقت مواجه ميشود و غالباً سفر موجب خستگي ميگردد حتي در سفرهاي امروزي انسان احساس خستگي مينمايد، به ويژه مسافرتهاي عصر حاضر كه با مشغلههاي بسيار همراه است. پس غالباً مسافرت خستگي را به دنبال دارد، گرچه ممكن است در يك مسافرت انسان احساس خستگي نكند، ليكن موردهاي نادر تأثير در مسئله ندارد، زيرا حكم براي عموم وضع شده است. شرع انور اسلام با صدور حكم شكسته شدن نماز مسافر خواسته است تخفيفي براي مسلمانان مسافر قائل شود.

يعلي بن اميه گويد: از عمر بن خطاب پرسيدم كه شكسته شدن نماز به خاطر عدم امنيت از دست كفار بود. حالا كه در امنيت هستيم (پس بايد نماز در سفر هم تمام باشد) عمر پاسخ داد كه اتفاقاً همين مسئله را از رسولالله (ص) پرسيدم، حضرت فرمود: شكسته بودن نماز مسافر صدقهاي است كه خدا به شما داده است، پس هديه الهي را قبول كنيد (و نگوييد مخصوص زمان ترس است). (1) از اين جا معلوم ميشود چون شكسته شدن نماز صدقه الهي است، با راحت شدن مسافر است، خداوند صدقهاش را برنميگرداند، يعني در اين حال هم نماز مسافر شكسته است.

پينوشتها:

1 - تفسير الميزان، ج 5، ص 66.



دفتر تبليغات اسلامي