حالت هاي مختلف براي پيوستن به نماز جماعت (اقتدا كردن) عبارت است از:

الف - ركعت اول:

1- در بين قرائت امام؛ مأموم «حمد» و سوره را نمي خواند و بقيه



[ صفحه 135]



اعمال را با امام جماعت به جا مي آورد.

2- در ركوع؛ ركوع و بقيه اعمال را با امام جماعت به جا مي آورد.

ب - ركعت دوم:

1- در بين قرائت؛ مأموم «حمد» و سوره را نمي خواند و با امام، قنوت، ركوع و سجده را به جا مي آورد. آن گاه كه امام جماعت تشهد مي خواند، بنابر احتياط واجب، بايد به صورت نيم خيز بنشيند و اگر نماز دو ركعتي است، يك ركعت ديگر به تنهايي بخواند و نماز را تمام كند. اما اگر نماز سه يا چهار ركعتي است، در ركعت دوم - كه امام جماعت در ركعت سوم است - «حمد» و سوره بخواند (هر چند امام جماعت تسبيحات بخواند). اگر فرصت كم باشد، مي تواند تنها به «حمد» اكتفا كند، و آن گاه كه امام جماعت ركعت سوم را تمام كرد و براي ركعت چهارم برمي خيزد، مأموم بايد پس از دو سجده، تشهد را بخواند و برخيزد و قرائت ركعت سوم را به جا آورد و در ركعت آخر نماز- كه امام جماعت با تشهد و سلام نماز را به پايان مي برد - يك ركعت ديگر بخواند.

2- در ركوع؛ ركوع را با امام جماعت به جا مي آورد و بقيه نماز را همان گونه كه گفته شد انجام مي دهد.

ج - ركعت سوم:

1- در بين ركعت سوم - چنانچه مي داند اگر اقتدا كند براي خواندن «حمد» و سوره و يا «حمد» تنها وقت دارد - مي تواند اقتدا



[ صفحه 136]



كند و بايد «حمد» و سوره يا «حمد» تنها را بخواند. اما اگر مي داند فرصت ندارد، بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام جماعت به ركوع رود، سپس به او اقتدا كند.

2- در ركوع؛ چنانچه در ركوع اقتدا كند، ركوع را با امام به جا مي آورد و «حمد» و سوره براي آن ركعت ساقط است و بقيه ي نماز را همان گونه كه قبلا بيان شد، به جا مي آورد.

د- ركعت چهارم:

1- حكم ركعت سوم را دارد و آن گاه كه امام جماعت در ركعت آخر نماز براي تشهد و سلام مي نشيند؛ مأموم مي تواند برخيزد و نمازش را به تنهايي ادامه دهد. همچنين مي تواند، به طور نيم خيز بنشيند تا تشهد و سلام امام جماعت تمام شود و سپس برخيزد.

2- در ركوع؛ ركوع و سجده ها را با امام به جا مي آورد، (اكنون ركعت چهارم امام و ركعت اول مأموم است) و بقيه ي نماز را همان گونه كه گذشت انجام مي دهد.