در اعمال روش ها براي واداشتن نوجوان به نماز از فنون و شيوه هائي مي توان استفاده كرد كه علماي روانشناسي و تربيت بدان ها تكيه كرده اند. اين فنون به صورت كلي در تربيت مورد استفاده است و در تربيت مذهبي، از جمله در واداشتن به نماز مي تواند مورد استفاده قرار گيرد.

در اين بحث و بررسي ما را توان آن نيست كه به شرح و



[ صفحه 42]



تفصيل آن موارد بپردازيم، ولي سعي خواهيم كرد با در نظر داشتن طرز فكر اسلام در تربيت، لااقل اسمي از آنها برده باشيم. آن روش ها متعدد و متنوع و اهمّ آنها عبارتند از:

- روشهاي آگاهي بخش چون روش اعلام و اشعار، روش آيت، روش تذكر و هشدار، امر به معروف، ارشاد...

- روش هاي عاطفي چون روش حبّ، روش رحمت، روش حثّ يا تحريك عواطف، روش همراهي و همكاري، احسان

- روش هاي جلب چون پذيرش، احترام، تكريم و تفخيم، تقرّب، التفات، لطف

- روش هاي خيرخواهانه چون وصيت، نصيحت، وعظ، حكمت

- روش هاي اقناعي چون استدلال، محاجّه، مجادله، تحدّي، برهان، حجت

- روش هاي تبييني چون تشريح و تحليل، محاوره و گفتگوي آزاد

- روش هاي برانگيزاننده چون تحسين، تائيد، تشكر و سپاس، ترغيب، تحريض، تشويق، پاداش و انعام

- روش هاي اميدساز چون وعده، رجاء، بشارت ها

- روش هاي ترغيبي چون ذكر صالحان، داستان، بازي

- روش هاي عنايت آميز چون مطالبه و مزاح، عبور كريمانه، تغافل، تسامح، تجاهل، امهال

- برخوردهاي غير مستقيم مثل كنايه، تعريض، اشاره، تلويح

- روش هاي جدي در برخورد مثل اعلام تعجب، ذمّ و قدح، تقبيح



[ صفحه 43]



و تنفير، قطع محبت، قهر

- روش هاي اعتراضي مثل عقاب، اعتراض، ابراز تأسف، نهي، محروم كردن

- روش سرزنش ها و تعبير مثل ملامت، توبيخ، تحقير عمل

- روش هاي هشدار دهنده مثل اخطار، عقاب، افشاء

- روش هاي تهديدي مثل ارعاب، وعيد، تخدير، تخويف

- روش هاي تنبيهي مثل اخذ، بطش امكانات، نكال، تعزير، رجز، خزي، و...