ابن فضال از امام رضا عليه السلام نقل مي كند كه آن حضرت فرمودند: «سجده بعد از نماز واجب، سپاسگزاري از خداوند است كه بنده اش را به انجام فريضه موفق ساخته است و كمترين جمله اي كه در سجده شكر گفته مي شود آن است كه بگويند: «شكرا لله، شكرا لله، شكرا لله».

راوي گويد: عرض كردم معناي «شكرا لله» چيست؟ فرمود: شكرگزار در سجده خود مي گويد:

اين سجده سپاس از خداوند مي باشد كه مرا به خواندن نماز واجب و عبادت خود موفق گردانيد، شكر موجب زيادي نعمت مي گردد، و اگر نمازگزار در نماز تقصيري بكند و با خواندن نافله هم آن تقصير برطرف نگردد، با سجده ي شكر آن تقصير رفع مي شود». [1] .

سليمان بن حفض مروزي نيز گويد: «امام رضا عليه السلام براي من نوشتند كه در سجده ي شكر صد بار شكرا، شكرا بگوييد و اگر



[ صفحه 187]



خواستيد بگوييد: عفوا عفوا». [2] .

از مهمات بعد از تعقيب نماز، سجده ي شكر است. شكر از اين كه خداوند توفيق داده كه شخص نماز بخواند و سر بر آستان ربوبي آن حضرت بگذارد. سپاس از اينكه حضرت باري تعالي او را قبول كرده و عبادتش را پذيرفته است.

امام معصوم عليه السلام فرموده است: «سزاوار است نمازگزار بعد از اداي نماز واجب، به سجده ي شكر رود و خدا را بر اين كه منت گذاشته و بر اداي نماز واجب موفقش كرده، شكر نمايد». [3] .

هم چنين نمازگزار بايد از همه ي نعمت ها و الطاف الهي ياد كند و از آنها به درگاه خداوندي اش سپاس گويد و تشكر نمايد.

گرچه شكر نعمت ها از توان و طاقت بشر بيرون است ولي انسان بايد به هر قدر كه مي تواند سپاسگزار احسان، نعمت و نيكي پروردگار باشد. يكي از شكل هاي شكر، سجده و پيشاني بر خاك نهادن در برابر خداوند است.

روزي عايشه به حضرت رسول گفت: يا رسول الله! چرا خود را به زحمت مي اندازيد و اين قدر عبادت و سجده مي كنيد، در حالي كه خدا گناهان گذشته و آينده شما را بخشيده است؟



[ صفحه 188]



حضرت فرمود: آيا بنده ي شكرگزاري نباشم؟

حضرت امام رضا عليه السلام نيز در يك سخن منظومي فرموده اند:



«و اقنع بما اعطاك من فضله

و اشكر لمولاك علي نعمته



به آنچه خداوند از فضلش به تو بخشيده است، قانع باش و براي مولايت به پاس نعمت هاي او، سپاسگزاري كن». [4] .



[ صفحه 190]