«نمازخانه ي اسلامي برخلاف كليسا يا معبد، مركزي ندارد كه عبادتگران بدان رو كنند. اجتماع مؤمنان به دور يك مركز كه مشخصه ي جماعات مسيحي است، در اسلام فقط به هنگام زيارت مكه، در نماز جماعت دورادور كعبه، به چشم مي خورد. [در ديگر مكان ها] مؤمنان هرجا كه باشند، به هنگام اقامه ي نماز، رو به سوي اين مركز دوردست، بيرون از ديوارهاي مسجد دارند. اما حتي كعبه نيز حاوي رمزي نيست كه محمل و تكيه گاه بي واسطه ي عبادت باشد؛ زيرا خالي از اين خصيصه ي اساسي وجه نظر روحاني اسلام است؛ يعني در حالي كه زهد و عبادت در مسيحيت، به طيب خاطر متوجه مركزي عيني است، تصديق حضور حق از جانب مسلمان، مبتني بر احساس نامتناهي بودن اوست، و هرگونه عينيت و شيئيت الوهيت را انكار مي كند؛ مگر عينيت و شيئيتي را كه فضاي بيكران براي او نمودار



[ صفحه 107]



مي سازد.» [1] .