پس از هجرت رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) به مدينه، كم كم مهاجر و انصار به گرد حضرت اجتماع كردند، و حكومت نوپاي اسلام را برپا نمودند، مسجد ساختند، نماز جماعت برقرار نمودند، و روز به روز بر عظمت و شكوه اسلام مي افزود.

يكي از اموري كه در همان سال اول هجرت، رخ داد، تشريع اذان بود، كه پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) بلال حبشي را به عنوان نخستين اذان گوي خود برگزيد، آهنگ ملكوتي اذان از سينه ي پرسوز بلال به گوش مي رسيد، كه همچون روحي بود كه در كالبد مرده ي مردم دميده مي شد و آنها را زنده مي كرد.

بلال، علاوه بر اين كه در تمامي صحنه هاي سياسي، اجتماعي، نظامي، عبادي و فرهنگي اسلام و مسلمين، حضور فعال داشت و در همه جا بخشي از مسوؤليت ها را بر دوش مي كشيد، از خادمين خصوصي و بسيار نزديك رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) و خاندان رسالت بود، به طوري كه گويي از اجزاء خانواده ي آنها است، از اين رو او را از رفقاي پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) در رديف حمزه و جعفر و



[ صفحه 70]



سلمان، ذكر كرده اند. [1] .