پرسش شماره 155) چرا در نماز جمعه بايد در خطبه ي اول مردم را به تقوا دعوت كرد و در خطبه ي دوم درباره ي مسائل جامعه صحبت كرد؟

نماز جمعه دو خطبه دارد كه قبل از نماز بايد خوانده شود و در هر دو خطبه لازم است خطيب به حمد و ثناي الهي بپردازد، سپس بر پيامبر خدا صلي الله عليه و آله درود فرستد و مردم را به تقوا سفارش كند و يك سوره ي كوچك از قرآن تلاوت كند و احتياط مستحب و مؤكد آن است كه در خطبه ي دوم پس از درود بر پيامبر صلي الله عليه و آله و ائمه ي معصومين عليهمالسلام براي مؤمنان از خداوند طلب آمرزش نمايد؛ [1] بنابراين دعوت مردم به تقوا و پرهيزگاري به خطبه ي اول اختصاص ندارد، بلكه در هر دو خطبه بايد انجام شود.



[ صفحه 223]



نماز جمعه يك نماز عادي نيست؛ بكله عملي عبادي - سياسي است، پس سزاوار است خطيب جمعه ضمن خطبه، مسائل مهمي را كه با دين و دنياي نماز گزاران ارتباط دارد مطرح كند و از آنچه مسلمانان در داخل و خارج كشور نياز دارند سخن بگويد و به مردم آگاهي بخشد، همچنين آن ها را از توطئه هاي دشمنان باخبر ساخته، برنامه هاي كوتاه مدت و بلند مدت را براي حفظ جامعه اسلامي و خنثي كردن نقشه هاي دشمنان به آنان گوشزد نمايد؛ [2] از اين رو معمولا امام جمعه در خطبه ي دوم درباره ي مسائل جامعه صحبت مي كند.

امام رضا عليه السلام مي فرمايد: به اين دليل خطبه در نماز جمعه تشريع شده است كه نماز جمعه يك برنامه عمومي است. خداوند مي خواهد به امير مسلمانان (امام جمعه) امكان دهد تا مردم را موعظه كند، به اطاعت ترغيب نمايد و از گناه بترساند و آنان را از آنچه مصلحت دين و دنيايشان است آگاه سازد و خبرهايي را كه از اطراف جهان رسيده و سود و زيانشان در آن است به اطلاع آنان برساند. در نماز جمعه دو خطبه قرار داده شده تا در آن ها حمد و ثناي الهي صورت گيرد و نيازها و حوائج مردم يادآوري شود و مردم از اوامر و نواهي و دستورهايي كه با صلاح و فساد جامعه اسلامي در ارتباط است آگاه شوند [3] .

نماز جمعه بزرگ ترين اجتماع عبادي - سياسي هفته است و قرآن كريم به نماز جمعه اهميت زيادي داده و به مؤمنان دستور مي دهد كه به محض شنيدن اذان جمعه، هر گونه كار و كسب و برنامه ي مزاحم را ترك كرده؛ به سوي نماز جمعه بشتابند [4] .



[ صفحه 225]