پرسش شماره 152) اهميت نماز جمعه را از ديدگاه قرآن بيان كنيد.

با نگاهي به شأن نزول و كلمات به كار رفته در آيات 9 تا 11 سوره ي جمعه، اهميت نماز جمعه از ديدگاه قرآن معلوم مي شود. نكته هايي كه در اين آيات وجود دارد عبارت اند از:



[ صفحه 220]



1. نماز جمعه از نهادهايي است كه به صراحت از آن در قرآن نام برده شده است.

2. در اين آيات دستور داده شده است كه هنگام نماز جمعه هر گونه كسب و كار و برنامه مزاحم را ترك گوييد.

3. از شأن نزول آيات استفاده مي شود كه اگر در سالي مردم گرفتار كمبود مواد غذايي شدند، آن گاه كارواني آمد و نيازهاي آنان را با خود داشت سراغ آن نروند و برنامه ي نماز جمعه را ادامه دهند، تا چه رسد به وقتي كه مردم زندگي عادي خود را مي گذرانند [1] .

همچنين در روايات متعددي به اهميت نماز جمعه اشاره شده است [2] .

پرسش شماره 153) آيا شركت جوانان و نوجوانان در نماز جمعه، مهم است؟

بله؛ نماز جمعه بزرگ ترين و با شكوه ترين اجتماع عبادي - سياسي در اسلام است كه مسلمانان در هر هفته با شركت در آن، وحدت، همدلي و رشد فكري و عقيدتي خود را به نمايش مي گذارند.

بهترين دليل اهميت اين فريضه ي بزرگ و دشمن شكن قبل از هر چيز، آيات قرآن كريم است: (يا أيها الذين آمنوا اذا نودي للصلاة من يوم الجمعة فاسعوا الي ذكر الله و ذروا البيع ذلكم خير لكم ان كنتم تعلمون)؛ [3] اي كساني كه ايمان آورده ايد! هنگامي كه براي نماز جمعه اذان گفته مي شود به سوي ذكر خدا بشتابيد و خريد و فروش را رها كنيد كه اين براي شما بهتر است، اگر مي دانستيد. در برخي از روايات از نماز جمعه به حج فقرا و كساني كه قادر نيستند در مراسم حج شركت كنند ياد شده است.

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله مي فرمايد: خداوند نماز جمعه را بر شما واجب كرده است، هر كس آن را در حيات يا بعد از وفات من از روي سهل انگاري يا انكار ترك كند، خداوند او را پريشان مي كند و به كار او بركت نمي دهد، بدانيد



[ صفحه 221]



نماز او قبول نمي شود، بدانيد زكات او قبول نمي شود، بدانيد حج او قبول نمي شود، بدانيد اعمال نيك او قبول نخواهد شد تا از اين كار (انكار نماز جمعه) توبه كند [4] .

حضرت امام باقر عليه السلام مي فرمايد: نماز جمعه، فريضه است و هرگاه مردي بدون عذر، سه جمعه، نماز جمعه را ترك كند، فريضه را ترك كرده و كسي جز منافق سه فريضه را بدون علت ترك نمي كند [5] .

بنابراين، در موقعيت كنوني شركت در نماز جمعه براي جوانان و نوجوانان، بسيار مهم است؛ زيرا تأثير فراواني بر وجود آن ها مي گذارد و باعث مي شود سطح فكري و عقيدتي آن ها بالا رود و از طرفي باعث مأيوس شدن دشمنان اسلام و بي اثر شدن توطئه هاي آنان خواهد شد.

كساني كه نماز جمعه را ترك مي كنند در رديف منافقان شمرده شده اند. گفتني است كه نماز جمعه در زمان حضور امام معصوم عليه السلام واجب عيني است؛ اما در زمان غيبت، واجب مخير است (انتخاب ميان نماز جمعه و نماز ظهر) و اگر اين انتخاب از روي استخفاف و انكار انجام نگيرد، مشمول اين مذمت ها نخواهد شد؛ هر چند عظمت نماز جمعه و اهميت فوق العاده ي آن محفوظ است.

در صورتي كه واجب مخير باشد و از روي استخفاف (سبك شمردن) و انكار ترك شود، طبق روايتي كه از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم نقل شد، جبران آن فقط با توبه امكان پذير است.

خداوند متعال در اين باره مي فرمايد: (و هو الذي يقبل التوبة عن عباده و يعفوا عن السيئات)؛ [6] او كسي است كه توبه را از بندگانش مي پذيرد و گناهان را مي بخشد [7] .



[ صفحه 222]