پرسش شماره 150) اگر امام جماعت يك شهر، مردم را اذيت كند و آزار برساند، آيا دوباره مي توان پشت سر او نماز خواند؟

براي روشن شدن پاسخ، بايد دو مسئله به درستي توضيح داده شود: يكي اين كه امام جماعت، بايد داراي چه صفات و خصوصياتي باشد و ديگر اين كه آزار و اذيت مؤمنان چه حكمي دارد؟

درباره ي مسئله ي اول (صفات امام جماعت)، مراجع معظم تقليد، در رساله هاي عمليه خويش مي فرمايند: امام جماعت بايد بالغ، عاقل، شيعه دوازده امامي، عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحيح بخواند و اگر مأموم مرد است، امام هم بايد مرد باشد.

بنابراين، يكي از صفات امام جماعت، عدالت است؛ يعني بايد در جاده ي مستقيم دين حركت كرده، از گناه دور باشد. امام صادق عليه السلام در حديثي به نقل از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: امام القوم وافدهم الي الله فقدموا في صلاتكم افضلكم؛ امام يك قوم، برنده ي آن ها به سوي خداوند است؛ بنابراين در نمازهايتان، بهترين خويش را مقدم سازيد. [1] .

مسئله ي دوم: در دين مبين اسلام، اذيت ديگران، از گناهان بزرگ شمرده شده است. خداوند متعال مي فرمايد: (و الذين يؤذون المؤمنين و المؤمنات بغير ما اكتسبوا فقد



[ صفحه 217]



احتملوا بهتانا و اثما مبينا)؛ [2] و آن ها كه مردان و زنان با ايمان را براي كاري كه انجام نداده اند، آزار مي دهند، متحمل بهتان و گناه آشكاري شده اند.

روايات اسلامي نيز، كساني را كه اسباب آزار و اذيت مؤمنان را فراهم مي سازند، با لحني بسيار شديد نكوهش كرده اند. در حديثي از امام صادق عليه السلام نقل شده است: اذيت مؤمن، جنگ با خداوند به شمار مي رود [3] .

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: هر كس مؤمني را اذيت كند، مرا آزار رسانده و هر كس مرا آزار برساند، خداوند را اذيت كرده است [4] چنين شخصي، مشمول آيه ي 57 سوره ي احزاب است كه خداوند مي فرمايد: آن ها كه خدا و پيامبرش را اذيت مي كنند، خداوند آن ها را در دنيا و آخرت، از رحمت خويش دور ساخته و براي آن ها عذابي خوار كننده آماده كرده است.

آري! آزار ديگران در دين اسلام، نه تنها حرام شده، بلكه از گناهان بزرگ به شمار مي آيد.

با توجه به اين دو مسئله، پاسخ اين است كه اگر شخصي مؤمنان را اذيت كند، به هيچ وجه نمي تواند عهده دار امامت و جماعت شود؛ زيرا امامت جماعت، منزلت بزرگي دارد و كسي بايد عهده دار آن شود كه عادل بوده و از گناه و آلودگي بر كنار باشد.

در پايان، يادآوري چند نكته، الزامي است:

1. آنچه گفته شد، درباره ي امام جماعتي است كه مردم را مي آزارد؛ اما اگر نزاعي بين امام جماعت و شخص به خصوصي پيش بيايد و او كار امام را آزار و اذيت به خود بپندارد، در اين مورد تنها خودش مي تواند پشت سر آن امام نماز نخواند؛ اما ديگران مي توانند به او اقتدا كنند.



[ صفحه 218]



2. در صورتي كه شخصي به نظر خودش، مورد اذيت امام قرار گرفته، تنها مي تواند در نماز جماعت به او اقتدا نكند؛ اما حق ندارد عليه او تبليغ نموده، او را هتك كند؛ زيرا هتك و اهانت به مؤمن، از گناهان كبيره است.

3. ما در بسياري از موارد، در ظاهر چنين مي پنداريم كه فردي، با انجام كارهايي، سبب اذيت بعضي افراد شده است؛ اما اگر در آن كارها دقت كنيم چه بسا آن فرد براي انجام كارهاي خود، دليل محكم و قانع كننده اي داشته باشد و در واقع، اذيتي به كسي انجام نشده باشد. به هر حال بايد مواظب باشيم، شيطان با وسوسه و ايجاد شك در عدالت امام، ما را از بركات نماز جماعت كه ثواب فراواني براي آن نقل شده، بازندارد.



[ صفحه 219]