فلسفه يك ركوع و دو سجده


پرسش شماره 104) چرا در نمازها يك ركوع و دو سجده انجام مي دهيم؟

در روايات اسلامي به نكته هايي در همين زمينه اشاره شده است؛ از جمله:

1. امام صادق عليه السلام در پاسخ به همين پرسش فرمودند: چون نماز عبارت است از ركوع و سجود تفاوتي ميان اين دو نيست؛ اما چون ركوع، عمل شخص ايستاده و سجده، عمل شخص نشسته است و نماز



[ صفحه 168]



نشسته، نصف نماز ايستاده است، مي بايست عمل نشسته دو چندان شود تا با عمل ايستاده برابر گردد؛ از اين رو سجده تكرار مي شود تا با تعداد ركوع برابر شود [1] .

2. هنگامي كه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله به معراج رفتند، با ديدن عظمت پروردگار، به سجده رفتند. هنگامي كه سر از سجده برداشتند بار ديگر عظمت پروردگار را ديدند و به سجده رفتند، به همين دليل دو سجده در نماز واجب شد [2] .

3. فردي از اميرمؤمنان علي عليه السلام پرسيد: معناي دو سجده چيست؟ حضرت فرمودند: تأويل سجده ي اول اين است: خدايا! از همين خاك مرا خلق كردي و چنانچه سر برداشتي؛ يعني از همين خاك مرا بيرون آوري. وقتي براي بار دوم سر بر خاك نهادي، معنايش اين است كه: خداوندا! مرا به همين خاك دوباره بازخواهي گرداند و چون سر برآوري؛ يعني از همين خاك دوباره خارج خواهي ساخت. [3] قرآن نيز به همين مطلب اشاره كرده است [4] .

پرسش شماره 105) به چه دليل خواندن قرآن در ركوع و سجود، مكروه است؟

زيرا در روايات از آن نهي شده است. حضرت علي عليه السلام مي فرمايد: چند نفر نبايد قرآن بخوانند، ركوع كننده و سجده كننده در نماز، كسي كه در دست شويي و حمام است، كسي كه جنب است و زناني كه عذر شرعي دارند [5] .



[ صفحه 169]




پاورقي

[1] ر.ك: علل الشرايع، ج 1، ص 262.

[2] ر.ك: وسائل الشيعه، ج 4، ص 680؛ اسرار الصلاة، ص 61.

[3] ر.ك: علل الشرايع، ج 2، ص 336.

[4] سوره طه، آيه 55.

[5] ر.ك: وسائل الشيعه، ج 6، ص 246؛ خصال، ص 357.


بازگشت