پرسش شماره 48) الف - چه كنم نمازها به ويژه نماز صبحم را در اول وقت بخوانم؟ ب - براي اهميت بخشيدن به نماز فرزنداني كه نسبت به آن سهل انگارند چه راه هايي وجود دارد؟

الف - نماز، يكي از واجباتي است كه در دين اسلام بسيار اهميت دارد. نماز، يك وظيفه ي ثابت و يك دستور انضباطي است كه روح توجه به پروردگار را در انسان زنده مي كند: (فأقيموا الصلاة ان الصلاة كانت علي المؤمنين كتاباً موقوتاً)؛ [1] نماز را [به صورت معمول] انجام دهيد؛ زيرا نماز وظيفه ي ثابت و معيني براي مؤمنان است. نماز، مظهر پيوند با خدا و ارتباط با او است؛ به همين دليل از همه ي عبادت ها برتر و بالاتر است. مؤمنان ارزش بسياري براي اصل نماز و زمان برگزاري آن قائل هستند [2] و سهل انگاري در نماز، به ويژه در اوقات اوليه ي آن ممكن است زيان هايي در پي داشته باشد. [3] كساني كه ارزشي براي نماز قائل نيستند و به اوقاتش اهميت نمي دهند.

تجربه نشان داده كه اگر مسائل تربيتي، با انضباط و شرايط معين اجرا نگردند، عده اي آن را به دست فراموشي مي سپارند و اساس آن به كلي متزلزل مي گردد. اين گونه مسائل حتماً بايد در زمان معين و با انضباط دقيق اجرا شود، تا هيچ كسي براي ترك آن، عذر و بهانه اي نداشته باشد؛ از اين رو براي اين كه به اين مشكلات دچار نشويم شايسته است خود را مقيد كنيم كه حتماً نمازها را در اول وقت بخوانيم.



[ صفحه 90]



امام باقر عليه السلام مي فرمايد: هرگاه نماز در اول وقت بالا رود، سفيد و درخشان به سوي صاحبش بازمي گردد و به او خطاب مي كند: از من مواظبت نمودي، خدا تو را حفظ كند و هرگاه در غيروقت خود و بدون شرايط بالا برود، سياه و تاريك به سوي صاحبش بازمي گردد و به او مي گويد: مرا تباه ساختي، خدا تو را نابود كند! [4] .

امام صادق عليه السلام مي فرمايد: هرگاه نمازگزار نماز صبح را با طلوع فجر به جا آورد، دو مرتبه براي او نوشته مي شود، هم فرشته ي صبح و هم فرشته ي شب مي نويسد؛ [زيرا نماز صبح را فرشته ي روز و فرشته ي شب هر دو مشاهده مي كنند.] [5] .

ب - درباره ي نماز خوان كردن فرزندان دو مرحله توصيه شده است:

1. بيان كردن ارزش و آثار نماز و نيز بازگو كردن آثار زشت ترك نماز.

2. ارائه ي الگوهاي عملي از سوي والدين، بزرگ ترها، هم كلاسي ها و... كه اين مهم ترين مرحله است. بهترين راه براي نماز خوان كردن فرزندان، ارائه ي الگوي عملي به آن ها است و اين مهم اتفاق نمي افتد، مگر آن كه بزرگ ترها با كردار و عملشان، لذت نماز خواندن را در جان فرزند رسوخ دهند. وقتي فرزند ببيند پدر و مادر هر روز در اول وقت نماز مي خوانند، وقتي ببيند هم كلاسي هايش در مدرسه وضو مي گيرند و به نماز مي ايستند، وقتي ببيند مردم در مساجد و نماز جمعه با عشق و شور وصف ناپذير به نماز مي ايستند، وقتي ببيند فضاي جامعه فضاي نماز است، خود به خود او نيز اهل نماز مي شود و بدون اين كه به او گفته شود، خودش به نماز مي ايستد. همچنين تشويق عملي مانند: هديه دادن، بردن به پارك، طرح دوستي و گسترش رابطه با انسان هاي مقيد به نماز و... از عواملي است كه مي تواند به اين مهم كمك كند.



[ صفحه 91]



البته ممكن است ترك نماز يا سهل انگاري در آن از سستي عقيده به معاد و خدا شناسي يا تأثير منفي دوستان ناباب باشد، هم چنين مشكلات مادي و سرخوردگي روحي نيز مي تواند چنين مشكلي را آفريده باشد. دوست شدن و گفت و گو با چنين فردي و گوش دادن به درد دل و سخنانش، كليد حل اين مشكلات را به ما نشان مي دهد. آن گاه بعد از شناخت مشكلات مي توان با افراد متخصص در آن زمينه مشورت كرد.

تشويق افراد به امور عبادي بهترين روش براي نماز خوان كردن آنان است، مگر اين كه چاره اي جز استفاده از روش توبيخ نباشد.