پرسش شماره 40) آيه ي 43 سوره ي نساء مي فرمايد: هنگام نماز در حالت مستي نباشيد، مي خواستم درباره ي اين آيه و چگونگي نزول آن توضيح دهيد.

خداوند متعال مي فرمايد: اي كساني كه ايمان آورده ايد! در حالي كه مست هستيد به نماز نزديك نشويد تا بدانيد چه مي گوييد. [1] .

منظور آيه اين است: افرادي كه در حالت مستي هستند نمي توانند مشغول اداي فريضه ي نماز شوند و نماز آن ها در اين حال باطل است. فلسفه آن هم روشن است؛ زيرا نماز گفت و گو و راز و نياز با خدا است و بايد در نهايت هوشياري انجام گردد و افراد مست از اين مرحله دور و بيگانه اند.

اسلام براي اجراي بسياري از احكام خود از روش تدريجي استفاده كرده؛ مانند تحريم مشروبات الكلي كه در چند مرحله بيان نموده است؛ نخست آن را با عنوان يك نوشيدني نامطلوب و نقطه مقابل «رزقاً حسناً» دانسته، [2] سپس در صورتي كه مستي آن در حال نماز باشد از آن جلوگيري كرده (آيه ي فوق) و بعد سود و زيان هاي آن را با هم



[ صفحه 82]



مقايسه نموده و غلبه ي زيان هاي آن، بيان شده است [3] و در مرحله ي آخر با صراحت و قاطعيت از آن نهي كرده است. [4] .

اصولاً براي ريشه كن ساختن يك مفسده اجتماعي و اخلاقي كه محيط به طور عميق به آن آلوده شده است، راهي بهتر از اين روش نيست كه افراد را به تدريج آماده كنند و سپس حكم نهايي اعلام گردد. همچنين بهتر است انسان در حالت كسالت نماز نخواند؛ زيرا حالت فوق به صورت ضعيفي در او وجود دارد. در روايتي از امام باقر عليه السلام نقل شده است: وقتي كسل يا سنگين هستيد، نماز نخوانيد؛ زيرا خداوند مؤمنان را از نماز خواندن در حال مستي نهي كرده است. [5] .