پرسش شماره 7) آيا پيامبر صلي الله عليه و آله پيش از بعثت و نزول قرآن نيز نماز مي خواندند؟ اگر نماز مي خواندند نماز ايشان چگونه بود؟

خداوند متعال مي فرمايد: (و كذلك أوحينآ اليك روحا من أمرنا ما كنت تدري ما الكتاب و لا الايمان و لكن جعلناه نورا نهدي به من نشآء من عبادنا و انك لتهدي الي صراط مستقيم)؛ [1] و همين گونه، روحي از امر خودمان به سوي تو وحي كرديم. تو نمي دانستي كتاب چيست و ايمان كدام است؛ ولي آن را نوري گردانيديم كه هر كس از بندگان خود را بخواهيم به وسيله ي آن راهنمايي مي كنيم و به راستي كه تو به خوبي به راه راست هدايت مي كني.

از اين آيه ي شريف، نكته هاي زير به دست مي آيد:

1. آنچه رسول خدا صلي الله عليه و آله دارد و مردم را به سويش مي خواند، همه از ناحيه ي خداوند متعال است و مراد از اين كه «تو خودت درايت و فهم حقايق كتاب را نداشتي» اين است كه



[ صفحه 33]



از معارف جزئي، عقايد و شرايع عملي كه در كتاب آمده، قبلا اطلاعي نداشتي؛ زيرا رسول اكرم صلي الله عليه و آله بعد از نبوت و وحي، به آن جزئيات آگاه شدند و يكايك معارف ديني را پذيرفته، خود را به انجام كارهاي نيك ملزم دانستند.

2. آيه مي فرمايد: تو قبل از وحي، به كتاب، معارف و شرايعي كه در آن هست آگاهي نداشتي و به ايماني كه بعد از وحي دارا شدي، متصف نبودي، پس آيه با ايمان داشتن رسول خدا صلي الله عليه و آله و اين كه همه ي اعمالش صالح بوده است، منافاتي ندارد؛ چون در آن آيه، علم به تفاصيل و جزئيات معارفي كه در كتاب آمده نفي شده است و بديهي است كه نفي علم و التزام تفصيلي، با التزام اجمالي ايمان به خدا و خضوع در برابر حق، منافاتي ندارد.

3. آيه اشاره مي كند كه حال رسول خدا صلي الله عليه و آله قبل از بعثت، با بعد از بعثت، متفاوت است؛ و گرنه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله قبل از بعثت نيز موحد و يگانه پرست بودند. ناآگاهي آن حضرت به محتواي قرآن، باعث ناآگاهي او به خداوند نمي شود و زندگي پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله قبل از دوران بعثت - كه در كتاب هاي تاريخي آمده - گواه زنده ي اين حقيقت است.

حضرت علي عليه السلام مي فرمايد: از همان زمان كه رسول خدا صلي الله عليه و آله از شير بازگرفته شد، خداوند بزرگ ترين فرشته را براي تربيت او قرار داد و آن فرشته، شب ها و روزها اخلاق و آداب نيك را به او مي آموخت. [2] .

از آيات و روايات به دست مي آيد كه برخي از احكام و عبادت ها، مانند: نماز، روزه، زكات و...، در شريعت هاي قبل از اسلام نيز وجود داشته است؛ چنان كه پيش از اين به نماز آنان اشاره شد. قرآن كريم از قول حضرت عيسي عليه السلام مي فرمايد: (و أوصاني بالصلاة و الزكاة مادمت حيا)؛ [3] تا زماني كه زنده ام، خداوند مرا به نماز و زكات توصيه كرده است، همچنين در سوره ي بقره، آيه 183، از وجوب روزه بر امت هاي گذشته سخن به ميان آمده است؛



[ صفحه 34]



ولي جزئيات و چگونگي عبادت هاي پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله قبل از بعثت در تاريخ نقل نشده است. [4] البته نماز خواندن به شكل كنوني پس از بعثت واجب شد و پيش از آن واجب نبود.