پرسش شماره 2) واژه ي «صلاة» (نماز يا دعا) چند بار در قرآن به كار رفته و در كدام آيات و سوره ها آمده است؟ لطفا موارد كاربرد آن را بيان كنيد.

واژه ي «الصلوة» 61 بار بدون مشتقات و 98 بار با مشتقات، در قرآن به كار رفته است؛ [1] از جمله آياتي كه درباره ي نماز سخن گفته اند عبارت اند از: سوره ي ابراهيم، آيه 31، 37 و 40؛ اسراء، آيه 78؛ لقمان، آيه 4 و 17؛ انعام، آيه 72؛ اعراف، آيه 170 و ماعون، آيه 4 و 5. در قرآن، سوره اي كه به نماز اختصاص داشته باشد وجود ندارد؛ اما سوره هايي كه آيه هاي بيشتري از آنها به امر نماز پرداخته، عبارت اند از:

1. بقره، آيه هاي: 3، 43، 45، 83، 110، 153، 157، 177، 238، 277.

2. نساء، آيه هاي: 43، 77، 90، 101، 102، 103، 142، 162.



[ صفحه 25]



3. مائده آيه هاي: 6، 55، 58، 91 و 106.

واژه ي «صلي» در قرآن، دو ريشه دارد: يكي (صلي يصلي) به معناي افروختن آتش يا چيزي شبيه آن؛ مانند: (جهنم يصلونها فبئس المهاد) [2] و (تصلي نارا حامية) [3] كه اين معنا ارتباطي با «صلاة» ندارد و ديگري واژه ي «صلوة» از (صلي يصلو) است كه در قرآن به چند معنا به كار رفته است:

1. دعا، تبريك و تمجيد: (... و صل عليهم ان صلاتك سكن لهم...)؛ هنگام گرفتن زكات بر آن ها دعا كن كه دعاي تو مايه ي آرامش آن ها است. [4] (ان الله و ملائكته يصلون علي النبي يا أيها الذين آمنوا صلوا عليه...)؛ خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مي فرستند. اي كساني كه ايمان آورده ايد! بر او درود فرستيد و سلام گوييد و كاملا تسليم [فرمان او] باشيد. [5] .

2. عبادت خاص (نماز): (فاذا قضيتم الصلاة فاذكروا الله قياما و قعودا و علي جنوبكم فاذا أطمأننتم فأقيموا الصلوة ان الصلاة كانت علي المؤمنين كتابا موقوتا)؛ و هنگامي كه نماز را به پايان رسانديد خدا را ياد كنيد ايستاده و نشسته و در حالي كه به پهلو خوابيده ايد و هرگاه آرامش يافتيد (حالت ترس زايل گشت) نماز را به پا داريد؛ زيرا نماز وظيفه ي ثابت و معيني براي مؤمنان است. [6] .

3. عبادت: (و ما كان صلاتهم عند البيت الا مكاء و تصدية...)؛ آن ها كه مدعي بودند ما هم نماز داريم، نمازشان نزد خانه خدا چيزي جز سوت كشيدن و كف زدن نبود... [7] .

4. رحمت خداوند: (أولئك عليهم صلوات من ربهم و رحمة...)؛ آنان كساني هستند كه الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده و آن ها هدايت يافتگان هستند. [8] .



[ صفحه 26]



5. كنيسه هاي يهوديان: (لهدمت صوامع و بيع و صلوات و مساجد يذكر فيها اسم الله كثيرا...)؛ و اگر خداوند بعضي از مردم را به وسيله بعضي ديگر دفع نكند، صومعه ها و معابد يهود و نصاري و مساجدي كه نام خدا در آن بسيار برده مي شود، ويران مي گردد.... [9] .