نماز در آموزش و پرورش: دكتر محمدعلي نجفي


بسم الله الرحمن الرحيم

مجموعه وظيفه ها و مسئوليتهائي كه بر عهده ي ملت مسلمان ما و مسئولين در سطوح مختلف قرار دارد مي تواند از دو جهت مورد توجه قرار بگيرد: يكي از جهت سلبي و ديگري از جهت ايجابي.

اگر حتي ما امروز در دنيا دشمني هم نداشتيم و توطئه ها و تلاشهاي استكبار براي رودررويي با نظام جمهوري اسلامي وجود نداشت، بازهم در اين مطلب نمي توانستيم ترديد بكنيم كه يكي از هدفهاي اصلي تأسيس حكومت اسلامي، تربيت افراد متدين و مؤمن و پايبند به ارزشهاي اسلامي بود و تربيت جوانان و نوجوانان به نحوي كه بتوانند در دنياي پرآشوب و پرفراز و نشيب امروز بيانگر و فريادگر ارزشهاي اسلامي و اصول انساني در دنيا باشند و باز در اين نمي توانستيم ترديد بكنيم كه بقاء و استمرار يك نظام بستگي به اين دارد كه ما بتوانيم وجوانان و نوجوانان جامعه را مسلح به جهانبيني اسلامي تربيت بكنيم و آنها را مسلح به بينش درست اسلامي بكنيم و با اين ديد روشن است كه جايگاه نماز چه جايگاه بالائي در جامعه ما و در مجموعه برنامه هاي فرهنگي و تربيتي بايد داشته باشد.



[ صفحه 70]



در جهان بيني اي كه اساس و هدف آفرينش جن و انس را در عبادت خلاصه مي بيند و در جامعه اي كه نماز به عنوان ستون دين و كل عبادات مورد توجه بايد قرار بگيرد روشن است كه با اين ديد، از جنبه ي ايجابي و صرف نظر از توطئه ها و تلاشهاي دنياي استكبار، بايد ما به مسئله ي نماز و اقامه نماز در مجموعه ي فعاليتهاي فرهنگي و تربيتي و بويژه در برنامه هاي تربيتي به جوانان و نوجوانان كشور خيلي توجه بكنيم.

جوانان و نوجوانان ما واقعاً زمينه و آمادگي لازم را براي پذيرش اين برنامه ها و قبول اين مسائل كه اتصال به عرفان و عبادت خدا و قبول احكام شرعي و تعبد و تعهد و پايبندي نسبت به آنهاست دارند.

ما در آموزش و پرورش با يك ارزيابي آماري در بين دانش آموزان دبيرستاني (دختر و پسر) كه در مناطق مختلف شهر تهران انجام شد، به صورت تصادفي عده اي از دانش آموزان انتخاب شدند بعد به آنها پرسشنامه هايي داده شد كه نظرات خودشان را در باب مسائل دين، مذهب، و اعتقاد و احكام شرعي و برخي نظراتشان را در زمينه مسائل جاري و سياسي كشور بيان كنند. در مقابل اين سؤال كه آيا خدا را واقعاً باور داريد يا نه؟ حدود 95 درصد جواب مثبت دادند و به اين سؤال كه آيا مذهب واقعاً در زندگي شما نقشي دارد يا نه؟ 5 / 71 درصد پاسخ مثبت دادند بطور قاطع و حدود 11 درصد هم گفته اند تا حدودي، كه حدود 5 / 82 درصد از دانش آموزان دبيرستاني در شهر تهران تاييد كردند كه مذهب در زندگي آنها نقش دارد.

ميزان پايبندي و تقيد به دستورات مذهبي به صورت يك مجموعه از آنها سؤال شده، از قبيل نماز و روزه و مسائل مذهبي ديگر بطوركلي و 52 درصد خودشان را مقيد دانسته اند.

در مورد نماز از آنها سؤال شده كه آيا بطور مرتب نماز مي خوانيد يا نه؟ 5 / 67 درصد گفته اند ما بطور مرتب نماز مي خوانيم و فقط 20 درصد گفته اند كه ما نماز نمي خوانيم يعني بقيه كساني هستند كه شايد يك كاهلي هايي در امر نماز دارند كه گاهي مي خوانند و گاهي نمي خوانند.

اينكه آيا با عشق نماز مي خوانيد يا نه؟ 35 درصد گفته اند بله و در بين



[ صفحه 71]



نمازخوانها بقيه اقرار كردند كه با عشق و علاقه به سوي نماز نمي روند.

نكته اي كه هست 68 درصد دانش آموزان گفته اند ما پاي ويدئو مي نشينيم و با توجه به اينكه 68 درصد هم تقريباً نماز مي خوانند معلوم مي شود كه در بين دانش آموزان نمازخوان ما كساني هستند كه به تماشاي فيلمهاي ويدئويي هم مي پردازند.

از مجموعه سؤالاتي كه تعدادي از آنها بيان شد و نتايجي كه از آنها استخراج شده دو چيز را نتيجه مي گيريم:

مطلب اول اينكه واقعاً كشش فطري و غريزي جوانان ما به سمت دين و مذهب و علاقه ي وافر آنها براي شناخت به مسائل ديني و احكام مذهبي در لابلاي اين سؤالات بطور روشن منعكس شده و همانطور كه گفته شد 5 / 94 درصد گفته اند ما خدا را قبول داريم، و بعد در سؤالات ديگر هم درصدهاي بالائي از دانش آموزان مرتباً به اين نكته كه ما مي خواهيم مسائل اصلي را بشناسيم و به هدف آفرينش و مسئوليت خودمان در نظام آفرينش پي ببريم، اشاره كرده اند.

مطلب دوم اينكه، متاسفانه ما در تبيين و تفسير مسائل و احكام ديني و توجيه سياستها و برنامه هاي خودمان بسيار كم توفيقيم كه در لابلاي سؤالات ديگري كه از آنها شده اين مطلب استخراج و استنباط شده است. خوب، بنابراين، به عنوان يك حكومتي كه حساسيت ايدئولوژيك دارد و مبناي كار خودش را تربيت انسان و ايجاد آمادگي در او براي ايفاي نقش خليفه خدا بر روي زمين مي داند از يك طرف زمينه هاي مناسب وجود دارد و از ديگر سو به نظر مي رسد برنامه ريزيها و سرمايه گذاريهاي لازم و كافي در اين كار انجام نشده است.

اميدوار هستيم كه اين مسئله را جدي بگيريم و بطور جدي اين سرمايه گذاري انجام بشود كه البته فعاليتهايي كه در طول اين يكسال انجام شده خوب بوده است ولي قطعاً كفايت نمي كند براي اينكه مجموعه ي اين نيازها را در آموزش و پرورش كه 16 ميليون نفر نوجوان و جوان در اختيار دارد برآورده كنيم بايد قدمهاي بلندتر و اساسي تر برداريم.

اين يك جنبه از مسئوليتها و وظايف ماست و جنبه ي دوم خنثي كردن توطئه هاست. همه ي ما بر اين امر واقفيم كه دشمنان ما بيكار ننشسته اند و



[ صفحه 72]



بخصوص در شرايط امروز كه صحبت از نظم نوين جهاني مي كنند و صحبت از تحميل يك سيستم واحد جهاني، چه از نظر اقتصادي و پولي و چه از نظر فرهنگي و چه از نظر سياسي برهمه دنيا دارند؛ در اين شرايط و در شرايطي كه باز خود آنها و تحليل گرانشان اقرار دارند بر اين كه بزرگترين مشكل امريكا در تحميل نظم نوين جهاني، سلطه ي فرهنگي كشورهاي استكباري و غربي است در همه ي كشورهاي دنيا و باز در اين بخش يعني اعمال سلطه بيشترين مشكلشان در مقابله با بينش و تفكر اسلامي است و در شرايطي كه آنها يك مبارزه ي تمام عيار و يك تهاجم همه جانبه را در بخش فرهنگي آغاز كرده اند روشن است كه در مقابل اين تهاجم بايد از خودمان دفاع كنيم و نسل جوان و نوجوان خودمان را آماده بكنيم براي اينكه بتوانند در مقابل اين ميكروبهاي ابتذال فرهنگي مقاومت بكنند و بتوانند در عرصه ي كارزار فرهنگي ايستادگي بكنند و نقشي بالا و سرنوشت ساز را ايفا بكنند بنابراين روشن است كه از اين جنبه هم ما مسئوليت بزرگي به عهده داريم.

در خصوص موضوع نماز هم بنابر آنچه كه از تعاليم قرآن فهميده مي شود ان الصلوة تنهي عن الفحشاء والمنكر، ما در مبارزه ي با ابتذال فرهنگي كه متأسفانه امروز ابعاد پيچيده و گسترده اي هم پيدا كرده بايد به سمت نماز حركت بكنيم و جامعه مان را و جوانانمان را به سمت نماز سوق دهيم. مسئله ي ديگر حساسيتي است كه استكبار نسبت به اين فريضه ي بزرگ الهي از خود نشان مي دهد.

در بخش سياسي و برخوردهاي سياسي شايد هيچ نماز جمعه و جماعتي در فلسطين اشغالي نباشد كه امروز مورد هجوم قرار نگيرد. در بسياري از كشورها كه حركت اسلامي در آن ايجاد مي شود و حركتي در جهت تغيير و تحول بنيادين در نظام آن كشورهاست، از كشورهاي مسلمان گرفته تا كشورهاي غيرمسلمان اولين مراسم و مناسبتهايي كه مورد هجوم و حمله قرار مي گيرد مناسبتهاي مربوط به نماز جمعه و جماعت است.

در همين حركت اخيري كه دنياي استكبار براي خدشه دار كردن جمهوري اسلامي و چهره ي اسلام در جمهوري اسلامي انجام داد، چاپ كتاب «بدون دخترم هرگز» بود كه بعداً در اسرائيل به صورت فيلم درآمد. در اين كتاب دو موضوع



[ صفحه 73]



بيشتر مورد تهاجم و تمسخر واقع مي شود؛ يكي نقش زن و ارزشي كه زن در جمهوري اسلامي دارد، به شكل هاي مختلف مي خواهند القا بكنند كه زن در جامعه اسلامي بي ارزش است و هيچ حقي و حقوقي جامعه اسلامي برايش قائل نيست و ديگر مسئله نماز است، چه نماز جماعت و چه نماز جمعه. صحنه هاي مختلف فيلم به تحقير كشيدن و هجوم نسبت به اين ارزشها و فضيلتهاست. يعني حساسيت استكبار نسبت به فريضه ي نماز بخوبي در اين فيلم به چشم مي خورد و قابل تبيين است. در مقابله با اين قضيه مسئوليتهاي ما صدچندان مي شود و در مقابله ي با اين تهاجم كه مقام معظم رهبري هم بارها از آن صحبت كرده اند و امروز بسياري از مسئولين فرهنگي كشور و مسئولين سياسي كشور افكار را متوجه اين مسئله نموده اند، مسئوليت ما خطير و سنگين است. مسئله نماز و بخصوص بردن آن در بين جوانان و نوجوانان، اهميت بيشتري پيدا مي كند. الحمدلله اين سمينار بعد از يكسال تجربه ي مقدماتي كه براي اقامه ي نماز در مدارس انجام گرفت و ما از اين تجربه نتايج خوبي هم بدست آورديم، تشكيل شد. آقايان ائمه جمعه به خود بنده فرمودند كه از وقتي كه نماز جماعت در مدارس سازماندهي شده، تعداد نمازگزاران نماز جمعه هم بيشتر شده است و كاملاً روشن شده كه تعداد جواناني كه در نماز جمعه شركت مي كنند افزايش پيدا كرده است. در مدارسي كه نماز جماعت به نحو شايسته تري برگزار مي شود مشكلات رفتاري و ناهنجاريهاي تربيتي هم كمتر شده است. ان شاءالله در طول سال و سالهاي آتي ما با مراقبت دائم و با يك ارزيابي دقيق اين مسئله را در مدارس و در مجموعه ي نظام آموزش و پرورش دنبال بكنيم و ان شاءالله مسئولين دستگاههاي ديگر هم در دستگاههاي خودشان اينكار را بصورت جدي دنبال بكنند.


بازگشت