1- نمايش وحدت و قدرت امت اسلامي

2- آشنايي با همديگر و شناخت مشكلات جامعه مسلمين

3- شناخت دشمنان و كشف توطئه آنها

4- عبادت خدا

5- تبادل افكار و عقايد و رفع كينه و كدورتها

6- تحصيل علم و معارف اسلامي

7- انتقال تجربيات

8- محوريت عدالت، كه در حج خانه خدا محور است و در نماز جمعه امام عادل

9- قرباني كه در حج، گاو و گوسفند و شتر ذبح مي كنند و در نماز جمعه هر كس زودتر بيايد ثواب ذبح شتر و هر كس ديرتر بيايد ثواب قرباني حيوان كوچكتري را به او مي دهند.

10- همانطوري كه حجاج از نظر مرتبه در نزد خدا مختلف هستند، و در برخي روايات آنها را به سه دسته تقسيم كرده است، نمازگزاران جمعه نيز رتبه هاي



[ صفحه 236]



مختلف دارند. حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: «الناس في يوم الجمعه علي ثلاثه منازل رجل شهدها بانصات و سكوت قبل الامام و ذلك كفارة لذنوبه من الجمعه الي الجمعه الثانيه و زيادة ثلاثه أيام لقول الله عزوجل من جاء بالحسنه فله عشر أمثالها و رجل شهدها بلغط و ملق و قلق فذلك خظه و رجل شهدها و الامام يخطب فقام يصلي فقد أخطأ السنه و ذاك ممن اذا سأل الله عزوجل ان شاء أعطاه و ان شاء حرمه» [1] «مردم شركت كننده در نماز جمعه سه دسته هستند، دسته اي قبل از امام، در نماز جمعه شركت مي كنند در حالي كه سكوت را رعات مي كنند صحبت نمي كنند و به خطبه ها گوش فرامي دهند (شركت كردن آنها در نماز جمعه، كفاره گناهان آن ها از اين جمعه تا جمعه آينده است با اضافه سه روز، به دليل قول خداوند متعال كه فرمود: «هر كس يك كار نيك انجام دهد پس براي او ده برابر آن خواهد بود. دسته اي در نماز شركت مي كنند در حالي كه مشغول صحبت و چاپلوسي و تحرك هستند؛ يعني به خطبه ها گوش نمي دهند) حظ آنها نيز از نماز جمعه همين صحبت كردن با دوستان و نشستن با آنهاست. و دسته سوم در نماز جمعه شركت مي كنند و هنگامي كه خطيب به خطبه مشغول مي شود آنها به نماز مشغول مي گردند پس اينها نيز از سنت تخطي كرده اند. اينها نيز از كساني هستند كه اگر از خدا سؤال كنند، خداوند اگر بخواهد عطا مي كند و اگر بخواهد محرومشان مي سازد.

11- هر دو امر حج و نماز جمعه مورد دعوت مردم قرار گرفته اند. اما حج كه حضرت ابراهيم عليه السلام از طرف خدا مردم را به حج دعوت نموده است، در قرآن چنين آورده است ولي نماز جمعه را خود خداي متعال به طور مستقيم مورد



[ صفحه 237]



توجه قرار داده و بندگان خود را به آن دعوت كرده است.

12- رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: يعني «مسلمانان روز جمعه محرم هستند، پس اگر نماز جمعه را بپا داشتند به تحقيق از احرام خارج و محل مي گردند. پس اگر بنشينند تا نماز عصر را نيز بخوانند مانند كسي هستند كه حج و عمره را به جاي آورده است». باز فرمود: يعني «كسي كه نماز جمعه را اقامه كند براي او ثواب حج مقبول نوشته شود، پس اگر نماز عصر را نيز بخواند براي او ثواب عمره نوشته شود».