خشوع در نماز، نشانه كمال ايمان است. معناي خشوع - آنچنانكه از آيه ذيل فهميده مي شود - اين است كه نمازگزار را، تجارت و داد و ستد، از ياد خدا غافل نگرداند، پس وقتي نمازگزار در برابر خداوند به نماز مي ايستد، نبايد به مصالح و منافع خود و هر آنچه او را از ياد خدا غافل مي كند، بينديشد، و اين از شرايط «خانه هاي ذكر» است؛ خانه هايي كه خداوند مقام آنها را والا و رفيع داشته و آنها را چراغدان نور خود قرار داده است. خداوند بعد از آيه معروف نور مي فرمايد: (في بيوت أذن الله أن ترفع و يذكر فيها اسمه يسبح له فيها بالغدو



[ صفحه 153]



و الآصال - رجال لا تلهيهم تجارة و لا بيع عن ذكر الله و اقام الصلاة و ايتاء الزكاة يخافون يوما تتقلب فيه القلوب و الأبصار) [1] «نور خداوند در خانه هايي قرار دارد كه خداوند اذن فرموده آنها بالا روند و نام خدا در آنها برده مي شود و صبح و شام در آنها تسبيح او مي گويند، مرداني كه نه تجارت و نه معامله اي آنان را از ياد خدا و برپا داشتن نماز و اداي زكات غافل نمي كند. آنها از روزي مي ترسند كه در آن، دلها و چشمها زير و رو مي شوند».

نماز معراج مؤمن به سوي خداوند است و تضرع و خشوع در نماز، قله توجه به خدا مي باشد. نماز شرط رستگاري و سرچشمه فضيلتهاي ايماني است.

غرض اصلي از عبادت و اطاعت، پالايش نفس و تطهير آن از آلودگيهاست و هر عملي كه در زمينه صفاي عبادت و پاكيزه انجام دادن آن بيشتر مؤثر باشد مطلوب و مقدم است و خشوع از اموري است كه در جلاي دل و اثر عبادت نقش بسزايي دارد.