همه مطالبي كه تا به حال مطرح شد درباره افرادي بود كه خود اهل نماز نبوده و يا بدان اهميت نمي دادند اما جاي اين سؤال وجود دارد كه پرسش شود نحوه برخورد و رفتار با آنان بايد چگونه باشد؟ آيا مي توان با آنان پيمان دوستي و رفاقت ايجاد كرد و در مواقع مشكلات به آنها كمك رساند؟ ارتباط با افراد بي نماز در اسلام چه حكمي دارد؟ در جواب و پاسخ به اين سئوال بايد گفت كه اگر ارتباط مؤمنين با اين گروه موجب اصلاح عقايد و تغيير رفتارشان گردد به نحوي كه براي انجام تعاليم دين تمايل از خود نشان دهند امر پسنديده و خوبي است و يا اگر احتمال در آگاهي آنان به جنبه عملي دين برود باز تأكيد بر ارتباط با آنان شده است چون بسياري از آنان كه به اعمال عبادي دين اهميت نمي دهند به خاطر سستي و تنبلي و يا عدم معرفت و آگاهي لازم است بنابراين به تدريج مي توان آنها را به نماز خواندن متوجه ساخت و اهل نمازشان نمود. ولي اگر چنانچه هيچ احتماليدر رويگرداني آنان به امور ديني وجود نداشته باشدو در حقيقت نوعي عناد و دشمني در روحيه شان وجو داشته باشد و ارتباط و دوستي با آنان به هيچ وجه در انعطاف روحي شان تأثيري نداشته باشد، نه تنها از ارتباط با آنها بلكه از هر نوع كمك مادي و مالي نسبت به ايشان شديدا نهي شده است. آنچه از سيره عملي معصومين عليهم السلام بدست مي آيد همين است و در موارد مقتضي و جاهاي مناسب با قول عمل اين سنت را تبليغ و ترويج مي نمودند.

رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم كه خود الگوي آداب و اخلاق اسلامي بوده و كثيري از انسانهاي مشرك را با خلق و خوي الهي خود به دين دعوت كرده اند در لحني بسيار شديد چنين مي فرمايند: «من اعان علي تارك الصلاة بلقمه او كسوة فكانما



[ صفحه 140]



قتل سبعين نبيا اولهم آدم و آخرهم محمد» [1] «كسي كه به تارك نماز با دادن طعامي يا لباسي كمك رساند مثل اين است كه هفتاد پيغمبر را كشته و به قتل رسانده كه اول آنها حضرت آدم و آخر ايشان حضرت محمد صلي الله عليه و آله و سلم است».



[ صفحه 141]