يكي ديگر از چيزهايي كه به فضيلت نماز مي افزايد حضور قلب در نماز است. هر چقدر در هنگام نماز حضور قلب بيشتر باشد به همان اندازه نماز مورد قبول خداوند متعال واقع مي شود و در زندگي انسان تأثير بيشتري مي گذارد. منظور از حضور قلب اين است كه حواس و فكر نمازگزار متوجه نماز باشد و ذهنش به دنبال دنيا و مسائل دنيوي نرود. حضور قلب داراي مراتب و درجات است نمازگزار به اندازه حضور قلبش از نماز بهره مي برد. به چند روايت در اين خصوص اشاره مي كنيم:

1 - امام باقر عليه السلام در اين خصوص مي فرمايد: «ان العبد ليرفع له من صلاة نصفها أو ثلثها أو ربعها أو خمسها فما ير له الا ما أقبل عليه منها بقلبه». [1] .

«از بنده خدا، گاهي نصف نماز او و گاهي يك سوم و يا يك چهارم و يا يك پنجم آن پذيرفته مي شود. به طور كلي از نماز، آن مقدار كه با حضور قلب و تمركز حواس اقامه شده است قبول مي شود».



[ صفحه 97]



2 - پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: «اذا قمت في صلاتك فأقبل علي الله بوجهك يقبل عليك» [2] .

«هنگامي كه به نماز مي ايستي با تمام وجودت متوجه پروردگار باش تا خداوند نيز متوجه تو باشد».

3 - امام صادق عليه السلام مي فرمايد: «اذا اسقبلت القبله فانس الدنيا و ما فيها و الخلق و ما هم فيه و استفرغ قلبك عن كل شاغل شغلك عن الله» [3] «زماني كه روبه روي قبله قرار گرفتي از دنيا و هر آنچه در آن است و از خلق و آنچه در ميان آنهاست قطع اميد كن و قلب خود را از هر آنچه تو را از خدا و ياد او غافل مي سازد و به خود مشغول مي نمايد تهي گردان».

4 - امام سجاد عليه السلام مي فرمايد: «ان العبد لا يقبل من صلاته الا ما أقبل عليه» [4] «نماز بنده نمازگزار پذيرفته نمي شود مگر به اندازه حضور قلب او در نماز».

5 - امام صادق عليه السلام مي فرمايد: «من صلي ركعتين يعلم ما يقول فيها انصرف و ليس بينه بين الله ذنب الا غفر له» [5] كسي كه دو ركعت نماز را به جاي آورد و بداند كه در آن دو ركعت چه مي گويد در حالي نمازش را به پايان مي برد كه بين او و خدا گناهي نمانده است مگر اين كه بخشيده است».

6 - پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم به اباذر فرمود: «يا اباذر ركعتان مقتصدتان في تفكر خير من قيام ليله و القلب ساه» [6] «اي ابوذر دو ركعت نماز معمولي با تفكر بهتر از عبادت يك شب با حالت غفلت است».



[ صفحه 98]