اخلاص يعني انسان عمل و كاري كه مي كند فقط خدا را در نظر بگيرد و غير آن را در انجام اعمال شريك نسازد. اخلاص يعني اينكه انسان عمل را به قصد امتثال دستور خدا و جلب رضايت او انجام دهد. در تمام عبادات اخلاص و قصد تقرب به خداي عالم شرط است و هيچ عبادتي بدون اخلاص صحيح نيست ولكن اخلاص نيز مانند خود عبادت داراي مراتب است. اخلاص مانند نور شدت و ضعف دارد و هر عبادتي به اندازه اخلاص ارزش دارد و هر چقدر اخلاص بيشتر باشد عبادت نيز باارزشتر خواهد بود. نماز نيز يكي از عبادات بلكه از اهم عبادات است و در صحت و مقبوليت آن اخلاص و قصد تقرب شرط است. در مورد نماز نيز مي شود گفت كه ارزش و قيمت نماز به اندازه وجود اخلاص است. پيامبر اسلام در اين مورد مي فرمايد: «صلاة الرجل تطوعا حيث لا يراه الناس تعدل علي اعين الناس خمسا و عشرين» [1] .

«نماز با ميل و با رغبت دروني اگر در جايي خوانده شود كه مردم نبينند بيست و پنج برابر نمازي است كه در جلوي چشم مردم خوانده شود».

البته مراد اين نيست كه نماز ريايي نيز صحيح است بلكه مراد اين است نمازي كه براي خدا خوانده مي شود ولي مردم آن را مي بينند ارزش كمتري از نمازي كه دور از چشم مردم خوانده مي شود، دارد. لازم به توضيح است كه اگر اقامه نماز در بين مردم موجب تشويق مردم به نماز و مستلزم تعظيم شعائر الهي گردد روشن است كه نماز در ملأ عام بهتر است. همچنين نماز جماعت كه با مردم خوانده مي شود فضيلتش به مراتب از نماز افرادي كه در خلوت خوانده مي شود



[ صفحه 86]



بيشتر است. لكن مراد اين است كه در خلوت، حضور قلب و اخلاص ممكن است براي نمازگزار بيشتر حاصل شود و همين امر نماز را پر فضيلت مي كند. در هر حال نماز جزء عبادات است صحت و فضيلتش به اخلاص و مقدار آن وابسته است.

(قل ان صلاتي و نسكي و محياي و مماتي لله رب العالمين) [2] «بگو همانا نماز و تمام عبادت و زندگي و مرگ من همه براي خداوند پروردگار جهانيان است.»