آيه چهارم
(و كانوا قليلا من الليل ما يهجعون) [1] چنين بودند كه اندكي از شب را مي خوابيدند و بيشتر از شب را نماز مي خواندند، و قولي بر آن است كه شب زنده داري مي كردند به خواندن نماز و تلاوت قرآن.
عن أبي جعفر عليه السلام قال: (كانوا قليلا من الليل ما يهجعون) قال: كانوا من الليل يهجعون: قال: كان القوم ينامون كلما انقلب أحدهم قال: الحمد لله لا إله إلا الله و الله أكبر. [2] .
فرمود مي خوابيدند ولي هرگاه از پهلوئي به پهلوي ديگر برمي گشتند ذكر الحمدلله را مي گفتند.
يهجعون يعني اندكي از شب را مي خوابيدند و در بيشتري از شب نماز مي خواندند و سرگرم ذكر خدا بودند، مانند بطالين نبودند، يا مانند بي خبران غافل كه تمام شب را در خوابند.
[ صفحه 51]
عذر تقصير خدمت آوردم
كه ندارم به طاعت استظهار
عاصيان از گناه توبه كنند
عارفان از عبادت استغفار
ابي دردا از رسول خدا صلي الله عليه و اله پرسيد كه نمازهاي شب كدام يك افضل است؟ فرمود: نماز نصف شب، ولي مردم آن را كمتر انجام مي دهند.
داود رشيد كه از ياران و اصحاب محمد ابن حسن است گفت: شبي از سردي خوابم نبرد، از برهنگي خويش گريه كردم خوابيدم در عالم خواب گوينده اي گفت: اي داود ديگران را خوابانديم و ترا بيدار گذارديم آيا بر اين نعمت بايد گريه كرد؟ داود بعد از آن شبها ديگر نخوابيد. [3] .
هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ
از يمن دعاي شب و ورد سحري بود
پاورقي
[1] سوره ذاريات آيه 17.
[2] برهان ذيل آيه 17 ذاريات / بحار ج 87 ص 125 / كنزالدقائق ج 10 ص 10.
[3] تفسير روح البيان ج 9.