امام خميني رحمه الله در آداب و اسرار نماز به «حضور قلب» به عنوان يك نكته ي اساسي لازم مي پردازند و به تفصيل، در مورد اهميت، مراتب و شيوه ي تحصيل آن سخن مي گويند؛ در وصف «حضور قلب» مي نويسند:

كليد گنجينه ي اعمال و باب الابواب همه ي سعادات حضور قلب است كه با آن فتح باب سعادت بر انسان مي شود و بدون آن، جميع عبادات از درجه ي اعتبار ساقط مي شود. [1] .

در جاي ديگر مي نويسند:

بر ارباب بصيرت و معرفت و مطلع بر اسرار اخبار اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام پوشيده نيست كه روح عبادت و تمام و كمال آن به حضور قلب و اقبال آن است كه هيچ عبادتي بدون آن مقبول درگاه احديت و مورد نظر لطف و رحمت نشود. [2] .

ايشان كمال عبادت را به كمال حضور قلب و اخلاص مي دانند و مي فرمايند:

هر چه مرتبه ي اخلاص و حضور قلب، كه دو ركن ركين عبادات



[ صفحه 63]



است، كامل تر باشد، روح منفوخ در آن طاهرتر و كمال سعادت آن بيش تر و صورت غيبيه ي ملكوتيه ي آن منورتر و كامل تر خواهد بود و كمال عمل اولياء عليهم السلام به واسطه ي جهات باطنيه ي آن بوده و الا صورت عمل چندان مهم نيست. [3] .