در صورتي كه طمأنينه در نماز، لحاظ نشود و اذكار بدون توجه و آرامش قلبي، طبق عادت بر زبان جاري شوند و قلب را اثري از آن اذكار نباشد و از آن ها در باطن آثاري پيدا نشود، آن عبادات در عالم ديگر محفوظ نمي مانند و از نشئه ي ملك به نشئه ي ملكوت بالا نمي روند.

امام خميني رحمه الله در مورد عواقب ذكر بدون طمأنينه مي نويسند:

اگر اين ذكر شريف را بي سكونت قلب و طمأنينه ي آن و با عجله و اضطراب و اختلال حواس گفت، از آن در قلب اثري حاصل نشود و از حد زبان و گوش حيواني ظاهري به باطن و سمع انساني نرسد و حقيقت آن در باطن قلب محقق نشود و صورت كماليه ي قلب نگردد كه ممكن الزوال نباشد. پس اگر اهوال و شدائدي دست دهد، خصوصا مثل اهوال و سكرات موت و شدائد نزع روح انساني، بكلي آن ذكر را فراموش كند و از صفحه ي دل، آن ذكر شريف محو شود، بلكه اسم حق تعالي و رسول ختمي صلي الله عليه و اله و دين شريف اسلام و كتاب مقدس الهي و ائمه ي هدي عليهم السلام و ساير معارف را، كه به قلب نرسانده، فراموش كند و در وقت سؤال قبر، جوابي نتواند دهد. تلقين را نيز به حال او فايده اي نباشد؛ زيرا كه در خود، از حقيقت ربوبيت و رسالت و ديگر معارف اثري نمي بيند؛ و آنچه به لقلقه ي لسان گفته بود و در قلب



[ صفحه 60]



صورت نگرفته بود، از خاطرش محو شود و او را نصيبي از شهادت به ربوبيت و رسالت و ديگر معارف نخواهد بود. [1] .

بنابراين، روشن مي شود كه طمأنينه از آداب مهم باطني نماز است كه در نظر نداشتن آن ممكن است ضررهاي جبران ناپذيري به دين و آخرت مؤمن وارد كند، پس سزاوار است كه اين ادب قلبي را نمازگزار در نظر گرفته، در پي كسب آن باشد.