مسأله ي - 33 - نافله ي نماز جمعه يا نافله در روز جمعه چند ركعت است؟

در اين مسأله سخنان متعدد، و گوناگوني گفته شده، لكن سه دسته روايت وارد شده است: يك دسته مي گويد نافله در روز جمعه بيست ركعت است [1] و دسته ي ديگر مي گويد: شانزده ركعت است. و دسته ي سوم مي گويد: نافله ي نماز ظهر جمعه بيست و دو ركعت است، ولي مشهور طبق همان دسته ي اول فتوا داده اند، گرچه بايد گفت: همه ي اين روايات [2] قابل قبول است، زيرا مفاد همه، استحباب اين نمازها است، و قهرا دسته ي سوم بر درجه ي بالاتر استحباب حمل مي شود، چه اينكه هر چه نماز بيشتر خوانده شود و عبادت بيشتر انجام گيرد ثواب بيشتر دارد، و در خود اين روايات هم شاهد اين جمع وجود دارد، زيرا در بعضي از آنها آمده است، هر چه بيشتر باشد خير است، پس بايد ديد وقت اين نافله چه زماني است؟ ظاهرا در تمام روز جمعه مي شود اين نافله را بجا آورد لكن در بعضي از روايات آمده است؛ آفتاب كه برآمد شش ركعت خوانده شود و روز كه بالا آمد، شش ركعت خوانده شود و وقت زوال دو ركعت آورده شود و بعد از فريضه هم شش ركعت خوانده شود. [3] و در روايات بيست و دو ركعتي آمده است: شش ركعت صبح و شش ركعت بعد از آن و شش ركعت ديگر بعد از آن و دو ركعت بعد از زوال و دو ركعت بعد از عصر آورده شود. و در روايت ديگر از روايات بيست ركعتي آمده است: شش ركعت صبح و شش ركعت وقتي كه روز بالا آمد و دو ركعت وقت زوال و شش



[ صفحه 177]



ركعت بعد از فريضه آورده شود. [4] در بعضي روايات آمده است كه خوب است همه ي بيست ركعت قبل از زوال بجا [5] آورده شود.

از اين روايات فهميده مي شود كه قرائت نافله ي جمعه در اين اوقات، داراي ثواب است و در هر يك از اين وقتها آورده شود باستحباب عمل شده است، لكن بايد رواياتي را كه مي گويد: دو ركعت، وقت زوال آورده شود معني كرد و گفت: منظور وقتي است كه نزديك زوال است، زيرا وقتي كه زوال حاصل شود وقت فريضه مي رسد كه وقتي مضيق است و بعضي از روايات هم بر اين معني دلالت مي كند، زيرا امام (ع) در اين بعض، وقت خواندن دو ركعت را وقتي دانسته است كه انسان در زوال شك دارد، نه وقتي كه زوال محرز است، پس مراد آن روايات كه مي گويد دو ركعت از نافله وقت زوال خوانده شود، وقتياست كه نزديك زوال است و اين معني، موافق با احتياط هم هست.