مسأله ي - 6 - اگر براي نماز جمعه أذان دومي داده شود، اكثر علماء آنرا حرام دانسته اند و بسياري هم آنرا مكروه دانسته اند، و بديهي است كه اگر به عنوان يك وظيفه در نماز جمعه آورده شود، بدعت و حرام است، زيرا اتفاق شيعه و سني بر اين است كه چنين أذاني در زمان رسول الله (ص) مرسوم و معمول نبوده است پس چنين اذاني مشروع



[ صفحه 158]



نبوده است و اگر كسي آن را به آن عنوان بياورد چيزي را كه جزء مسائل ديني نيست، جزء آن قلمداد كرده است كه حرمتش مفروغ عنه است. و روايتي هم به دو سند از حفص بن غياث [1] از امام باقر وامام صادق (ع) نقل شده است كه اذان سوم در روز جمعه بدعت است. و بعضي از علماء آنرا بر همين اذان دوم تطبيق كرده اند و گفته اند اينكه آنرا اذان سوم گفته اند به اعتبار اذان و اقامه ي نماز است، لكن علاوه بر اينكه سند اين روايت ضعيف است و حفص بن غياث، مخالفي است كه توثيق نشده است، دلالتش هم روشن نيست، زيرا انطباق آن بر اذان نماز عصر و اطلاق ثالث بر آن به اعتبار اذان و اقامه ي جمعه، پذيرفتني است بخلاف انطباق آن بر اذان دوم و اطلاق ثالث بر آن به اعتبار اذان و اقامه ي جمعه، زيرا اذان دوم به هر معني كه باشد قبل از اقامه ي نماز جمعه است، و قهرا اطلاق ثالث بر آن به معناي ارتكاب دو خلاف ظاهر است.