مسأله ي 1 - بنابر آنچه كه گذشت، شرط صحت انعقاد نماز جمعه، وجود پنج نفر است. و شرط وجوب تعييني آن وجود هفت نفر است. آيا امام جمعه هم چه معصوم و نائب خاصش باشد و چه غير آن دو داخل در اين عدد است يا نه؟ به عبارت ديگرآيا بايد پنج نفر يا هفت نفر بدون امام باشند تا نماز جمعه صحيح و واجب شود يا اگر به انضمام امام هم آن عدد تكميل شد نماز جمعه منعقد مي شود؟!

ظاهرا اين مطلب در ضمن مطالب گذشته روشن شد، زيرا در رواياتي كه آورده شد، آمده بود كه امام هم يكي از آنان است، و ما در اينجا تنها به دو سه تا از آنها اشاره مي كنيم: در صحيحه ي زراره آمده بود «و لا جمعة لأقل من خمسة من المسلمين أحدهم الأمام» [1] يعني نماز جمعه براي كمتر از پنج نفر از مسلمانان كه يكي از ايشان امام است منعقد نمي شود.

و در خبر محمد بن مسلم آمده بود «اذا اجتمع خمسة أحدهم الأمام فلهم أن يجمعوا» [2] يعني هرگاه پنج نفر اجتماع كنند كه يكي از آنان امام است مي توانند نماز جمعه بخوانند. و در خبر زراره آمده بود «فاذا اجتمع سبعة و لم يخافوا أمهم بعضهم» [3] يعني هر گاه هفت نفر اجتماع كنند و نترسند بعضي از آنان امامت را به عهده مي گيرد. ناگفته پيداست كه اگر اجتماع عدد به استثناء امام شرط وجوب نماز جمعه بود، بعضي از آن هفت نفر نمي توانست امامت را به عهده بگيرد، پس ظاهرا خلافي نيست كه شرط انعقاد و وجوب، اجتماع عدد پنج با امام و عدد هفت با امام است نه بدون امام. واز همين جا روشن مي شود كه انعقاد آن به كمتر از عدد پنج مشروع نيست.



[ صفحه 136]