مسأله ي 8 - آيا نشستن در بين دو خطبه، لازم است يا مستحب؟

در جواهر ادعاي شهرت بلكه ادعاي اجماع منقول شده است بر اينكه فصل بين دو خطبه به نشستن كوتاهي لازم و ضروري است [1] پس بايد دنبال دليل آن رفت. در صحيحه ي محمد بن مسلم آمده است «... ثم تجلس قدر ما يمكن هنيئة...» [2] و در صحيحه ي معاوية بن وهب آمده است «الخطبة و هو قائم خطبتان يجلس بينهما جلسة



[ صفحه 112]



لا يتكلم فيها قدر ما يكون فصل ما بين الخطبتين» [3] و در عده اي از روايات ديگر عباراتي به همين مضمون آمده است كه احتياج به نقل آنها نيست، زيرا ظهور شرطيت نشستن به بين دو خطبه در اين روايات قابل انكار نيست و تنها سخني كه هست اين است كه مقدار اين جلوس چه اندازه است، و همانطور كه از اين دو روايت آشكار است، اندازه ي آن هم معين شده است. و در روايت ديگري آمده است به اندازه ي خواندن «قل هو الله أحد» مي نشيند. [4] و در رواية ديگر بعد از اينكه كيفية خواندن خطبه ي اول را بيان كرده است فرموده است: «ثم يجلس ثم يقوم فيحمدلله...» [5] و در روايت ديگر كه خطبه ي اميرالمؤمنين عليه السلام را بيان كرده است فرموده است: «ثم يجلس جلسة خفيفة» [6] و در روايت ديگر آمده است «و ليقعد قعدة» [7] همانطور كه ناگفته پيداست مفاد اين عبارات، متقارب هم است، بلكه در واقع همه ي اينها به يك معني نظر دارند و آن اينكه مسماي نشستن صدق كند، يعني ظاهرا همه مي خواهند بگويند: بايد بين دو خطبه نشستن كوتاهي انجام شود، و بديهي است كه معناي نشستن كوتاه به همين گونه عبارات تحديد مي شود، و ظاهرا منظور از نشستن به اندازه ي خواندن «قل هو الله احد» هم همين معني است يعني ظاهر اين است كه مي خواهد بگويد: به اندازه ي خواندن همين جمله نه خواندن تمام سوره وگرنه مناسب، تعبير ديگري بود، بنابراين، نشستن بطوري كه بگويند: در وسط دو خطبه نشست كافي است، و البته نبايد زياد طولاني شود، زيرا تقريبا در همه ي اين روايات، نشستن، محدود به نشستن خفيف و كوتاه شده است، پس نشستن بلند، خطبه را بهم مي زند و بعيد نيست كه آنرا باطل كند، همانطور كه در جلسه ي استراحت بعد از تشهد اگر كسي نشست بلندي داشته باشد، نمازش بهم مي خورد و موالات از ميان مي رود. دقت كنيد.