مارسل بوازار، دانشمند و اسلام شناس معاصر سوئيسي و يكي از مشهورترين پژوهندگان اروپايي مي نويسد:

«نماز يادآوري مستمر يگانگي و عظمت خداوند و ابراز اشتياق براي راه يافتن در مقام قرب الله است، اين تغيير حالت دائمي باعث آن مي گردد كه امور مادي زندگي، آدمي را در خود غرق نكند. اصولاً رسالت قرآن، متعادل ساختن انسانهاست از راه ايمان و عشق نسبت به



[ صفحه 55]



خدا.

در ديانت اسلام، ترس از مجازات انگيزه ي ايمان نيست، دوستي خداست كه فرد مسلمان را به انجام فرائض و اجراي تكاليف. وامي دارد. عبادت قربة الي الله، روشنگر عشق، محبت و همبستگي است و اين در قلوب افراد مسلمان موجود است.» [1] .

«نماز كه نحوه ي برگزاري آن با كمال دقت معين شده است، مسلمان را با اسلام پيوند مي زند و انسان را به صورت جزئي از جهان كلي درمي آورد. نماز، مسلمان را با تصوري عالي از طبيعت خويش، با شرافت انساني خود آشنا مي كند. حق به واسطه ي همين امر و در نتيجه ي آن او را به خضوع و خشوع وامي دارد كه اين در هيأت ظاهر نمازگزار ديده مي شود زيرا در نماز اجزاء شريف بدن بايد با خاك تماس حاصل كند.» [2] .

«عبادت در اسلام كنشي فردي و كوششي شخصي است، هيچ نظارتي در امر عبادت مخلوص اعمال نمي شود و اين روشنگر حقيقتي بزرگ است. خداوند به آدمي اطميناني بس عظيم دارد و اين خود مي تواند به وضوح روشنگر عظمت و شرافت ذاتي انسان باشد. در قبال عبادتي كه او در پيشگاه خدا به جا مي آورد، قرآن صيانت حقوق و آزادي و برابري او را بر عهده مي گيرد و موارد نيك و بد و حلال و حرام رفتار او را مشخص مي كند.



[ صفحه 56]



مكمل ارزشهاي اخلاقي در اسلام، عبادت است. به بيان ديگر آن كه عبادت خدا را مطابق دستورهاي شرع به جا نياورد، اصولاً نمي تواند در نظر اسلام، انسان شايسته اي به حساب آيد، با اين همه عبادت اسلام كوركورانه و خارج از حد اعتدال نيست، و در عبادت هم، اصل ميانه روي رعايت گرديده است. همان گونه كه بشر دوستي اسلام نيز بر پايه ي اعتدال و ميانه روي است، تنها در برابر خداست كه آدمي همه مصلحتها، حتي هستي خود را از ياد مي برد. [3] .