مانع ديگري كه براي كمال نماز در نصوص و روايات بدان اشاره شده است اذيت و آزار و روا داشتن ستم به همسر مي باشد. يكي از بارزترين مصاديق ظلم كه شايد عقاب شديدتري هم داشته باشد ظلم به همسر در خانه است.

در توصيه هاي اولياي دين و بزرگان ديني سفارش زيادي شده كه در ميان اعضاي خانواده عدالت بلكه عفو و گذشت و اخلاق ديني بايد حاكم باشد. و كمترين ستم نسبت به زيردستان، هيچ توجيه شرعي ندارد. و اين



[ صفحه 218]



عمل كه قبيح ترين و زشت ترين عمل محسوب مي شود مانع بزرگي براي كمال نماز است. از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مروي است كه فرمودند:

«كسي كه همسر خود را آزار دهد نماز و اعمال نيك او پذيرفته نيست نزد خداوند مگر اينكه او را كمك نمايد يا او را راضي نمايد هر چند در تمام ايام عمر، روزه داشته باشد و نيز شوهر هم داراي همين نوع از عذاب و عقاب است در صورتي كه به همسرش ظلم روا بدارد» [1] .

از اصحاب و ياران پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم نقل شده است كه حضرتشان به سه چيز بسيار تأكيد داشته و نزديكان خود را بدان توصيه مي فرمودند: الصلاة الصلاة و ما ملكت ايمانكم لا تكلفوهم ما لا يطيقون و اتقوا الله في النساء فانهن عوان في ايديكم.

«نماز، نماز بگزاريد و به زيردستان به نيكي رفتار كنيد و از خدا بترسيد در كار زنان كه آنان اسيران دست شمايند» [2] .

نماز و عدالت با زيردستان و تقواي الهي سه امر مهمي هستند كه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم پيروان و نزديكان خود را بدان توجه داده اند. به نظر مي رسد كه ارتباط اين سه امر در اين باشد كه نماز واقعي موجب مي شود كه نمازگزار از ظلم و تعدي به حقوق ديگران دوري نموده و درجات ايمان و ترس از خدا در قلب او بيشتر گردد. و متقابلا كسي كه به خانواده و ديگران ظلم و ستم نمايد و در عين حال نماز هم بخواند. نمازش هر چند شرط



[ صفحه 219]



صحت را دارا است ولي قطعا شرط كمال را فاقد است.

چنين حكمي هم براي مردان آمده است و هم براي زنان. در روايات تأكيدات زيادي شده است كه زن بايد در رضايت شوهر بكوشد. و احاديث بسياري از معصومين عليهم السلام در باب ارتباط عبادات با رضايت شوهر بيان شده است.

از صاحب شريعت اسلام و خاتم پيامبران صلي الله عليه و آله و سلم روايت است كه: «خداوند نماز پنج گروه را نمي پذيرد، بنده اي كه از مولاي خود فرار كرده است، شراب خوار، رباخوار، كسي كه عاق والدين قرار گيرد و زني كه شوهرش از او راضي نباشد» [3] .

پس نماز در رعايت موازين شرع و در زندگي خانوادگي و عفو و گذشت در روابط زناشويي نقش مهمي را ايفا مي كند يعني آنان كه مواظبت بر عبادات و نماز خويش دارند و بدان اهميت مي دهند به حفظ موازين شرع مقيدتر و به مقام قرب الهي نزديكترند. چون كمترين آثار نماز همين است كه در ميان اهل خانواده ظاهر گردد و از آنجا به جامعه تسري يابد و آنكه به حفظ نماز توجه و اهميتي قائل نيست از معاصي و گناهان نسبت به خانواده و جامعه ابايي ندارد.

پس بيائيم به اين كلام نوراني پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم جامه عمل بپوشانيم كه فرمودند: من صبر علي سوء خلق امرأته اعطاه الله من الاجر مثل ما اعطي ايوب علي بلائه و من صبرت علي سوء خلق زوجها اعطاها الله مثل ثواب اسية امرأة



[ صفحه 220]



فرعون.

«مردي كه در بدخويي زن خود صبر كند حق تعالي وي را مزدي مثل آن دهد كه ايوب عليه السلام را داد در بلا. و هر زني كه بر بداخلاقي شوهر خود صبر كند حق تعالي وي را ثوابي مثل ثواب و پاداش آسيه زن فرعون دهد» [4] .